Γυροφέρνουν το Κέντρο

 (Άρθρο μου στην Κυριακάτικη Σημερινή 1/4/12)

Όπως αναμένεται να συμβαίνει και σ’ όλην τη διάρκεια των επόμενων μηνών, οι προεδρολογικές φήμες δίνουν και παίρνουν αυτές τις ημέρες. Ένα από τα τελευταία σενάρια είναι εκείνο που θέλει τον πρώην υπουργό Οικονομικών, Μάκη Κεραυνό, να προτείνεται ως κοινός υποψήφιος του ενδιάμεσου χώρου. Ενώ, ήδη, πυκνώνουν οι φωνές που αναφέρονται στο όνομα του γνωστού νομικού και γνωστότερου ακόμα από το «πόρισμα-καταπέλτη» σε σχέση με την έκρηξη στο Μαρί, Πόλυ Πολυβίου.

Αλλά η είδηση που θα ταράξει τα νερά, εάν τελικά επαληθευτεί, είναι η πρόθεση του ευρωβουλευτή της ΕΔΕΚ Κούλη Μαυρονικόλα να διεκδικήσει στο επικείμενο συνέδριο την προεδρία του κόμματος από τον Γιαννάκη Ομήρου. Μια τέτοια εξέλιξη δεν σχετίζεται βέβαια άμεσα με τις Προεδρικές, όμως σίγουρα επηρεάζει τα διάφορα σενάρια που κυκλοφορούν... Τα σενάρια που μπορούν να θεωρηθούν ρεαλιστικά, δείχνουν ότι πάμε για ένα «τριγωνικό παζάρι». Δηλαδή, σε κάθε μελλοντική διαπραγμάτευση μεταξύ του ΔΗΣΥ και των κομμάτων του κεντρώου χώρου, ρόλο θα παίζει η διαφαινόμενη επιλογή του ΑΚΕΛ. Αλλά και εκείνη λογικά θα κριθεί από το τι θα φαίνεται να είναι έτοιμοι να κάνουν (και να μην κάνουν) ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ. 

Οι σκέψεις του Καρογιάν

Μπορεί να μην είναι βέβαιο ότι πίσω από την ιδέα για υποψηφιότητα του Μάκη Κεραυνού βρίσκεται ο ίδιος ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, αλλά κάτι τέτοιο είναι εκείνο περίπου που εννοεί ο Μάριος Καρογιάν. Διότι ο τέως πρόεδρος της Βουλής είναι ειλικρινής όταν ζητά από τους αρχηγούς των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης να καθίσουν και να αποφασίσουν μαζί και χωρίς προηγούμενες υποψηφιότητες για έναν κοινό υποψήφιο. Η τοποθέτηση που κάνει αυτό τον καιρό, προτάσσοντας μιαν προγραμματική σύγκλιση και στη συνέχεια την επιλογή ενός υποψηφίου που καλύτερα να μην είναι αρχηγός κόμματος, είναι εντελώς ορθολογική. Διότι, αν ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ έκαναν κάτι τέτοιο, τότε θα εξασφάλιζαν με μαθηματική βεβαιότητα την επιτυχία στις εκλογές του 2013. Ενώ θα ήταν σίγουρο ότι θα τους ακολουθούσε και το ΕΥΡΩΚΟ, αλλά πιθανότατα και οι Οικολόγοι... 

Δεν είναι μόνο ο Αναστασιάδης...

Στην πράξη, όμως, αυτό είναι το μόνο που φαίνεται να μη συμβαίνει. Εκ πρώτης όψεως το εμπόδιο είναι η προειλημμένη απόφαση του ΔΗΣΥ και η «αδιαπραγμάτευτη» υποψηφιότητα του Νίκου Ανστασιάδη. Αλλά στην πραγματικότητα εξίσου αποτρεπτικός παράγοντας είναι και η απροθυμία της ΕΔΕΚ. Όσο περνά ο καιρός φαίνεται ότι, όπως και ο ΔΗΣΥ, έτσι και το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών θα καταλήξει να υποδείξει τελικά ως υποψήφιο τον πρόεδρό του. Τι θα γίνει, όμως, αν τυχόν στο επόμενο συνέδριο της η ΕΔΕΚ αλλάξει ηγεσία; Ακόμα και αν δεν κερδίσει τον Ομήρου ο Μαυρονικόλας, πώς θα επηρεαστεί από αυτή την ενδοκομματική αναμέτρηση τυχόν υποψηφιότητα του Προέδρου της Βουλής για την προεδρία του κράτους;

Μπορεί η «αυτόνομη κάθοδος» να μην είναι σαφής προσανατολισμός στην ΕΔΕΚ, αλλά δεν παύει αντίθετα με το ΔΗΚΟ να είναι μια πιθανή διέξοδος. Αν δεν υπήρχε αυτή η σκέψη, τότε θα ήταν πολύ απλό η ΕΔΕΚ να ανταποκριθεί στο κάλεσμα Καρογιάν. Τότε από κοινού και με την «υποχρεωτική» συνδρομή του ΕΥΡΩΚΟ, θα μπορούσαν να απευθυνθούν στον ΔΗΣΥ και στον Νίκο Αναστασιάδη, ζητώντας με διαφορετικές αξιώσεις έναν κοινό υποψήφιο της αντιπολίτευσης, που δεν θα ήταν ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ.

Όσο διαβουλεύονται κατά μόνας είναι αδύνατο να έχουν το ειδικό βάρος που χρειάζεται απέναντι στη δυναμική που αναπτύσσει η υποψηφιότητα του ηγέτη του ΔΗΣΥ. Γιατί στηρίζεται ήδη σε μια μάζα που φαίνεται να ξεπερνά αυτήν τη στιγμή το ένα τρίτο του εκλογικού σώματος. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο το τελευταίο διάστημα αυξάνονται οι ενδείξεις ότι όχι μόνο το ΔΗΚΟ δεν αποκλείει πια μιαν υποψηφιότητα Αναστασιάδη, αλλά και η ΕΔΕΚ δεν τη βλέπει απολύτως αρνητικά... Η τοποθέτηση του εκπροσώπου Τύπου του ΔΗΚΟ, το ίδιο πρωί που το Ανώτατο του Συναγερμού επικύρωνε επίσημα την υποψηφιότητα Αναστασιάδη, ότι δεν αποκλείουν και αρχηγό κόμματος, σήμανε μια σαφή μεταστροφή.

Η «αντίστροφη τριμερής»

Απέναντι στην επίκριση ότι ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ και της Βουλής προετοιμάζει ήδη «εγωΙστικά» τη δική του υποψηφιότητα, στελέχη της ΕΔΕΚ απαντούν ότι και ο Μάριος Καρογιάν το ίδιο θα έκανε αν μπορούσε. Ο ισχυρισμός αυτός παραπέμπει στην ιδέα ότι τυχόν κομματική υποψηφιότητα Καρογιάν στις προεδρικές εκλογές θα είχε τον κίνδυνο να μη συγκεντρώσει την εκλογική δύναμη του ΔΗΚΟ.

Διότι η τελευταία του επίδοση ήταν αρκετά ψηλή (16%), αλλά και διότι στο κόμμα αυτό πάντα ελλοχεύει η ενδοκομματική αντιπολίτευση. Με αυτήν τη λογική, ο ηγέτης του ΔΗΚΟ, εγκαταλείποντας την ιδέα της «αυτόνομης καθόδου», είναι περίπου υποχρεωμένος να αναζητήσει ως καλύτερη λύση μια κοινή διακομματική υποψηφιότητα. Κανείς δεν μπορεί, όμως, να προδικάσει ότι αποκλείεται να εμφανιστεί και στην ΕΔΕΚ κάποιο θέμα ενδοκομματικής αντιπολίτευσης, ανάλογα με το τι θα γίνει στο ερχόμενο συνέδριο του κόμματος.

Το βέλτιστο θα ήταν να μπορούσε να γίνει μια «αντίστροφη τριμερής». Δηλαδή, με ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΣΥ. Ενώ η αμέσως επόμενη λύση θα ήταν να προχωρούσαν ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ σε μια κοινή υποψηφιότητα κάποιας προσωπικότητας που να έρθει έξω από τις κομματικές ιεραρχίες. Γι’ αυτόν τον λόγο, εξάλλου, σειρά από παράγοντες του δημόσιου βίου φαίνεται τις μέρες αυτές να επιδεικνύουν «κινητικότητα».

Μπορεί ο ηγέτης του ΔΗΚΟ να έχει ένα καλό προσωπικό κίνητρο για τις πρωτοβουλίες που παίρνει, αλλά δεν παύει να υποδεικνύει και τη σωστή πορεία των πραγμάτων από τη σκοπιά των συμφερόντων του ενδιάμεσου χώρου. Αυτή όμως μοιάζει να είναι και η λιγότερο πιθανή εξέλιξη. Όλα δείχνουν ότι, εφόσον το ΑΚΕΛ θα αντιπαρατάξει τον Δημήτρη Χριστόφια απέναντι στον Νίκο Αναστασιάδη, τότε υποψήφιος θα είναι και ο Γιαννάκης Ομήρου. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο Μάριος Καρογιάν θα μείνει μόνος με τον δικό του «πονοκέφαλο». 

Διμερή με το ΔΗΚΟ

ΕΧΟΝΤΑΣ υπόψη αυτό το σκηνικό, στην Πινδάρου φαίνεται ήδη να προσανατολίζονται σε μια συνεργασία πρώτου γύρου με το ΔΗΚΟ και με υποψήφιο τον Νίκο Αναστασιάδη. Όσο κι αν μέχρι πρότινος κάτι τέτοιο φαινόταν απομακρυσμένο σενάριο φαντασίας και σήμερα ακόμα παραμένει εξαιρετικά δύσκολο, πιθανώς να αποδειχτεί «υποχρεωτική επιλογή» για τον ηγέτη του κεντρώου κόμματος. Από τον ΔΗΣΥ δεν έπαψαν να προβάλλουν προς τους ΔΗΚΟϊκούς συνομιλητές τους το επιχείρημα ότι μια τέτοια κίνηση θα «καθάριζε» τις εκλογές από την πρώτη Κυριακή.

Όσο δύσκολο και αν είναι για τον Μάριο Καρογιάν να πάρει και να πλασάρει στο κόμμα μια τέτοια απόφαση, το αντιστάθμισμα είναι ότι θα σήμαινε αυτόματα συνθήκες συγκυβέρνησης και όχι απλώς συμμετοχής στην κυβέρνηση. Όπως περίπου είχε συμβεί το 1993 με τη συμφωνία Κυπριανού - Κληρίδη. Από την άλλη, αν το ΔΗΚΟ κατέληγε να υποστηρίξει υποψηφιότητα του σημερινού Προέδρου της Βουλής, θα κινδυνεύει να έχει μια σοβαρή διαρροή κομματικών ποσοστών προς τον Νίκο Αναστασιάδη από τον πρώτο γύρο. Αλλά και αν ο Μάριος Καρογιάν δοκιμάσει να βρει άλλον υποψήφιο που θα στηρίζεται μόνο από το κόμμα του, σε περίπτωση που το ποσοστό είναι αρκετά χαμηλότερο εκείνου των περσινών βουλευτικών θα κινδυνεύει να θεωρηθεί ότι «απέτυχε».

Υποψήφιος ΕΔΕΚ και, πιθανώς, όχι μόνο 

ΓΙΑ την ΕΔΕΚ είναι κάπως διαφορετικά τα πράγματα, αφού τυχόν κομματική υποψηφιότητα του Γ. Ομήρου φαίνεται να μπορεί να μείνει πιο κοντά στο ποσοστό των βουλευτικών. Ενώ μέχρι τώρα τουλάχιστον δεν υπήρχε ο κίνδυνος των αντιδράσεων κάποιας εσωτερικής αντιπολίτευσης.

Φυσικά δεν είναι αυτό το μεγαλύτερο κίνητρο για τον ηγέτη του κεντρο-αριστερού κόμματος. Μπροστά σε σενάριο υποψηφιότητας Ομήρου, το ΑΚΕΛ, που θα μετρήσει πολύ προσεκτικά τις δυνάμεις του και αν, παρά τις αναμενόμενες «θετικές εξελίξεις» στο δεύτερο εξάμηνο, δεν υπάρξει ικανοποιητική ανάκαμψη, μπορεί να κάνει δεύτερες σκέψεις. Στην ΕΔΕΚ θεωρούν αρκετά πιθανό ότι το ΑΚΕΛ, παρά να χάσει τις εκλογές, θα οδηγηθεί τελικά να στηρίξει τον δικό τους υποψήφιο. Ένα τέτοιο σχήμα δεν θα είχε βέβαιη την επικράτηση, αλλά θα ασκούσε τεράστια πίεση στο ΔΗΚΟ. Θα μπορούσε ο Μάριος Καρογιάν να μη συμπράξει με μια υποψηφιότητα Ομήρου που θα στηριζόταν, έστω την εσχάτη, από το ΑΚΕΛ; Γι’ αυτό και από την πλευρά του ο Ν. Αναστασιάδης επείγεται να καταλήξει σε ακτίνα συμφωνίας με το ΔΗΚΟ, έτσι που να μην υπάρχει χρόνος για τέτοιες «τρελές ανατροπές».

Από την ώρα που δεν μπορεί να πείσει για μια κοινή τρικομματική ή έστω δικομματική υποψηφιότητα, το εναλλακτικό σενάριο για τον αρχηγό του ΔΗΚΟ, δεν είναι άλλο από το να συνεργαστεί με τον ΔΗΣΥ από τον πρώτο γύρο. Όσο κι αν κάτι τέτοιο θα είναι πολύ δύσκολο, παραμένει πιο εφικτό από τυχόν συνεργασία με το ΑΚΕΛ. Ιδιαίτερα ο Μάριος Καρογιάν, μετά την παρατεταμένη παραμονή στην κυβέρνηση Χριστόφια, που προκαλούσε μεγάλες ενδοκομματικές αλλά και γενικότερες πιέσεις από την κοινωνία, είναι σχεδόν αδύνατο να διανοηθεί να συνεργαστεί ξανά με τον Δημήτρη Χριστόφια. Αν, λοιπόν, φανεί ότι το ΔΗΚΟ κινείται «οριστικά» προς τον Αναστασιάδη, στην ΕΔΕΚ ελπίζουν ότι το ΑΚΕΛ θα δει με άλλο μάτι τη «χρησιμότητα» του δικού της ηγέτη.

Η «ισορροπία τρόμου» και η «τριγωνική» διαπραγμάτευση

ΑΠΟ αυτή την άποψη, φαίνεται να υπάρχει μια «ισορροπία τρόμου», αλλά και μια λογική «τριγωνικής» διαπραγμάτευσης. Από την ώρα που ο ΔΗΣΥ έχει προτρέξει, το ΑΚΕΛ χάνει αυτό το πλεονέκτημα, αλλά διατηρεί την ευχέρεια να αποφασίσει όταν οι συνθήκες θα είναι ωριμότερες. Στην περίπτωση που στην Εζεκία Παπαϊωάννου δουν ότι τα κομματικά ποσοστά δεν ανακάμπτουν ώστε να εξασφαλίζουν την παρουσία του Δημήτρη Χριστόφια στον δεύτερο γύρο και, κυρίως, αν δουν το ΔΗΚΟ να «κυλά» στην αγκαλιά του Νίκου Αναστασιάδη, θα μπορούν πάντοτε να κάνουν μια κίνηση «αιφνιδιασμού».

Δεν θα είναι φυσικά καθόλου εύκολο να παρακάμψουν τον ιστορικό ηγέτη τους, που για πρώτη φορά έφερε το κόμμα στην εξουσία. Αν δουν όμως ότι χάνονται όλα, τότε μπορεί είτε να πείσουν τον Δημήτρη Χριστόφια να συνταξιοδοτηθεί είτε και ο ίδιος να μη θελήσει να υποστεί και τη δοκιμασία μιας ήττας.

Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, τότε, ευχέρεια κινήσεων και επιλογών θα έχει περισσότερο το ΑΚΕΛ παρά τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Θα μπορούσε:

Πρώτο, να κινηθεί σε μια υποψηφιότητα Ομήρου, ελπίζοντας σε σοβαρές διαρροές από ένα ΔΗΚΟ που θα κληθεί από τον πρώτο γύρο να στηρίξει τον «πρωταγωνιστή του Σχεδίου Ανάν».

Δεύτερο, ακόμα και να χρίσει υποψήφιο τον Μάριο Καρογιάν. Μπορεί, σε ένα τέτοιο σενάριο, ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ να μη βγάλουν Πρόεδρο από τον πρώτο γύρο (όπως φαίνεται να βγάζουν ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ), αλλά σίγουρα θα βρίσκονταν σε θέση ισχύος στον δεύτερο γύρο, με την ΕΔΕΚ να είναι σχεδόν αναγκασμένη να συνδιαλλαγεί με τον Καρογιάν και όχι με τον Αναστασιάδη.

«Το τριγωνικό παζάρι»

ΣΤΟ «τριγωνικό παζάρι» ο ένας πόλος είναι ήδη ο Νίκος Αναστασιάδης, που οι πληροφορίες λένε ότι μπαίνει σε «βαθιές» διαβουλεύσεις και δηλώνει αισιοδοξία. Ο τρίτος πόλος, που θα είναι το ΑΚΕΛ (με ή χωρίς υποψήφιο Χριστόφια), θα κινηθεί ανάλογα με τις σχέσεις που θα διαμορφωθούν ανάμεσα στον ηγέτη του ΔΗΣΥ και τον δεύτερο πόλο. Το κλειδί θα είναι, δηλαδή, τι μορφές και αποφάσεις θα πάρει ο ενδιάμεσος χώρος ως «δεύτερος πόλος».

Θα παρουσιάσει μιαν υποψηφιότητα (Ομήρου;) και ένα κόμμα (ΔΗΚΟ) να οδηγείται σε συμμαχία πρώτου γύρου; Θα καταφέρουν οι δύο «μονομάχοι» να προσεταιριστούν ένα κάποιο από τα συστατικά του ενδιάμεσου χώρου από τον πρώτο γύρο; Κι αν τυχόν αυτός που θα τα καταφέρει θα είναι ο Νίκος Αναστασιάδης, τι θα πράξουν ΑΚΕΛ-Χριστόφιας έναντι μιας τυχόν κεντρώας υποψηφιότητας που θα προσπαθεί να συγκεφαλαιώσει τον υπόλοιπο ενδιάμεσο χώρο; Ενώ, σε κάθε περίπτωση, τα πράγματα κάπως περιπλέκει η «κατατεθειμένη» υποψηφιότητα Λιλλήκα...