Στο μυαλό του Καρογιάν και του Ομήρου…

 (Άρθρο μου στην Κυριακάτικη Σημερινή 25/03/12)

Το σκηνικό έχει σε μεγάλο βαθμό διαμορφωθεί. Ο Νίκος Αναστασιάδης είναι υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές. Όχι μόνο επισημοποιήθηκε με κάθε τρόπο η απόφαση, αλλά ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ έχει ήδη στελεχώσει προεκλογικό επιτελείο ξεχωριστό από το κόμμα. Στην άλλη όχθη, ο Πρόεδρος Χριστόφιας, χωρίς να θέσει επίσημα υποψηφιότητα, αφήνει ήδη σαφείς υπόνοιες ότι θα επαναδιεκδικήσει. Η αναφορά στον «διεθνή παράγοντα» που θα ήθελε να τον δει να συνεχίζει στην προεδρία είναι κάτι περισσότερο από εκδήλωση ενδιαφέροντος...

Το κεντρικό ερώτημα 

Ο «ενδιάμεσος χώρος», όπου τοποθετούνται το ΔΗΚΟ και η ΕΔΕΚ, παρουσιάζεται να προσανατολίζεται στην εξεύρεση κοινού υποψηφίου. Όμως τα πολλά που ακούστηκαν τον τελευταίο καιρό για την ευρωβουλευτή Ελένη Θεοχάρους φαίνεται να διαψεύδονται, πρωτίστως από τις κινήσεις της ίδιας. Ενώ από την άλλη ο Γιώργος Λιλλήκας, που είναι ο άλλος ενδιαφερόμενος, φαίνεται πολύ δύσκολο να γίνει αποδεκτός από τα κομματικά όργανα των δυο. Συνεπώς, ποια προσωπικότητα και με ποια ακριβώς χαρακτηριστικά θα μπορούσε να παίξει τον ρόλο του κοινού υποψηφίου των ΔΗΚΟ-ΕΔΕΚ, και αυτόματα θα προσείλκυε και την υποστήριξη του ΕΥΡΩΚΟ και των Οικολόγων, όπως και άλλων ομάδων της κοινωνίας; Πόσο εννοούν πραγματικά την αναζήτηση κοινού υποψηφίου οι Μάριος Καρογιάν και Γιαννάκης Ομήρου; Είναι αυτή η πρώτη προτεραιότητά τους; 

Η «κρυφή ελπίδα»

Όσοι συνομιλούν κατ’ ιδίαν με τους δυο ηγέτες των κεντρώων κομμάτων επιβεβαιώνουν ότι υπερισχύει μια ρητορική του «κοινού υποψηφίου». Ο Μάριος Καρογιάν έσπευσε, μάλιστα, αρκετά νωρίς να αποκλείσει εθελοντικά τον εαυτό του από υποψηφιότητα, θέλοντας να δώσει δείγμα ότι εφόσον πράξουν και άλλοι κομματικοί ηγέτες το ίδιο, τότε θα είναι ανοιχτό το έδαφος για να βρεθεί κοινή προσωπικότητα, που να εκφράζει ένα μεγάλο φάσμα πολιτικών δυνάμεων. Αλλά την ίδια ώρα, σχεδόν όλοι σημειώνουν ότι «στο πίσω μέρος του μυαλού» των δυο ηγετών υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να βρεθούν οι ίδιοι υποψήφιοι με την υποστήριξη τού ενός από τα δυο μεγαλύτερα κόμματα. Με άλλα λόγια, είναι η λογική «ο Γιαννάκης Ομήρου τα κατάφερε στη Βουλή. Γιατί όχι και τώρα;»

Δυο αρνήσεις κάνουν μια κατάφαση;

Είναι αλήθεια ότι κανένας δεν μπορεί να φανταστεί την ΕΔΕΚ ή το ΔΗΚΟ να υποστηρίζουν στον πρώτο γύρο Αναστασιάδη ή Χριστόφια (ή και άλλον ακελικό υποψήφιο). Σε μια τέτοια περίπτωση, ο Μάριος Καρογιάν θα είχε να αντιμετωπίσει τη μήνιν της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, ενώ ο Γιαννάκης Ομήρου θα είχε να αντιμετωπίσει στη μια περίπτωση (Αναστασιάδης) σοβαρές τάσεις φυγής της «αριστερής πτέρυγας» και στην άλλη περίπτωση (Χριστόφιας) μείζον ζήτημα κομματικής αξιοπιστίας.

Στην πραγματικότητα, τα δυο κόμματα βρίσκονται εξαιρετικά συμπιεσμένα ανάμεσα στις δυο «υποψηφιότητες των άκρων». Κινδυνεύουν άμεσα να γίνουν «μπαλάκι του πινγκ-πονγκ» ανάμεσα στους δυο μονομάχους. Ποια είναι, επομένως, τα ενδεχόμενα και οι ευκαιρίες που έχουν;

Βασικό, αλλά μάλλον νεκρό σενάριο

Η κοινή πολιτική λογική λέει ότι ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ θα έπρεπε να συνεργαστούν μεταξύ τους.

Πρώτον, διότι βασικό κριτήριό τους είναι το εθνικό ζήτημα και οι γενικές θέσεις τους συμπίπτουν. Τι ζητούν, λοιπόν, σε διαβουλεύσεις με άλλους κομματικούς χώρους με τους οποίους έχουν καταγεγραμμένες εδώ και χρόνια διαφορές; Λογικά θα έπρεπε, αφού πρώτα συμφωνήσουν εύκολα μεταξύ τους και προσανατολιστούν σε κοινό υποψήφιο (που θα «κάλυπτε» και τα μικρότερα κόμματα), μόνο μετά να συνομιλήσουν με «τρίτους». Έτσι θα μπορούσε να μιλούν και ως ίσος προς ίσο με τους μεγάλους.

Δεύτερο, διότι και τα δυο κόμματα, έχοντας συμμετάσχει στην κυβέρνηση του σημερινού Προέδρου, έχουν αποχωρήσει διαμαρτυρόμενα. Επομένως, για να συζητήσουν ένα σχήμα αναβίωσης της τριμερούς με το ΑΚΕΛ, θα έπρεπε προηγουμένως να πάρουν οι ίδιοι τα ηνία, φέροντας το κόμμα της Αριστεράς σε θέση «μεταμελημένου υποστηρικτή». Αλλά και συμμετρικά, για να συζητούσαν κάποια «εναλλακτική τριμερή» με τον ΔΗΣΥ, θα έπρεπε προηγουμένως να κάνουν δεκτή την πρωτοκαθεδρία τους. Διότι όλοι ξέρουν ότι διαφώνησαν με την πολιτική Χριστόφια, διαφωνώντας προηγουμένως και με την πολιτική Αναστασιάδη.

Το βασικό σενάριο θα ήταν λοιπόν εξαιρετικά απλό. Αφού εύκολα θα κατέληγαν σε προγραμματικές συγκλίσεις τόσο για το Κυπριακό όσο και για την οικονομία, θα έπρεπε να βρουν μιαν αξιόμαχη προσωπικότητα κοινού υποψηφίου. Αλλά αυτό είναι και το μόνο που δεν συμβαίνει! Στην πραγματικότητα, ούτε το ένα ούτε το άλλο κόμμα του κέντρου φάνηκε να έχει τέτοιον προσανατολισμό!..

Η προϊστορία του 1993 και η κακή εμπειρία του 2008

Από την εποχή που ο Σπύρος Κυπριανού «διαδέχτηκε» τον Μακάριο, δέκα χρόνια στην προεδρία, μόνο μια φορά ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ επιχείρησαν μια τέτοια συνεργασία. Ήταν στις προεδρικές εκλογές του 1993, που τελικά έφεραν τη θριαμβευτική όσο και αναπάντεχη νίκη του Γλαύκου Κληρίδη. Τότε παρουσίασαν στον πρώτο γύρο το «πατριωτικό μέτωπο». Με υποψήφιο τον Πασχάλη Πασχαλίδη και με τη συμμετοχή και άλλων δυνάμεων και ομάδων (Νίκος Κουτσού, Χρίστος Στυλιανίδης) προχώρησαν μαζί στον πρώτο γύρο.

Η εμπειρία εκείνη ήταν όμως ένα μεγάλο «φιάσκο», με τον κοινό υποψήφιο να έχει ποσοστό πολύ χαμηλότερο από το θεωρητικό κοινό ποσοστό των δυο κομμάτων. Κανείς τους δεν θέλει να το θυμάται. Τότε, μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων και του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ κινήθηκαν προς τους δυο άλλους υποψηφίους και ιδιαίτερα προς τον Γιώργο Βασιλείου. Ο τελευταίος, αν και «σχεδόν εκλέγηκε» στον πρώτο γύρο, τελικά έχασε την επανεκλογή του στον δεύτερο γύρο, όπου το ΔΗΚΟ συνασπίστηκε ανοιχτά με τον Γλαύκο Κληρίδη και ο Σπύρος Κυπριανού με τα επιτελεία του επέδειξαν μιαν άνευ προηγουμένου κινητοποίηση.

Πολιτικοί παρατηρητές λένε ότι η ιστορία του 1993 επαναλήφθηκε κάπως το 2008. Αν δηλαδή στον πρώτο γύρο τα κομματικά επιτελεία είχαν δείξει την ίδια κινητοποίηση υπέρ του κοινού τους υποψηφίου, όπως έκαναν μετά μεταξύ των δυο γύρων υπέρ του Δημήτρη Χριστόφια, τότε ο Τάσσος Παπαδόπουλος θα είχε βρεθεί στον δεύτερο γύρο και θα είχε κερδίσει. Τελικά, μήπως αυτή η συμπεριφορά είναι κάποιος άγραφος νόμος; Δηλαδή, μήπως τα συγκεκριμένα κομματικά επιτελεία, αντί για δικό τους κοινό υποψήφιο, πιστεύουν περισσότερο στην υποστήριξη κάποιου «μεγάλου» που θα τους φέρει μαζί του στην εξουσία;

Ούριος άνεμος μεταξύ Καρογιάν και Αναστασιάδη;

Οι πληροφορίες μιλούν για μια «πολύ καλή συνεννόηση» του πρώτου με τον Νίκο Αναστασιάδη. Ενώ ο ηγέτης της ΕΔΕΚ, «επαναπαυόμενος» και στην προεδρία της Βουλής, φαίνεται να κρατά περισσότερο αποστάσεις και από τους δυο. Την ίδια ώρα, καλά πληροφορημένες πηγές από το ΔΗΚΟ αναφέρουν ότι «θα ήταν αδιανόητο ο Μάριος Καρογιάν να φέρει το κόμμα στην αγκαλιά του Αναστασιάδη από τον πρώτο γύρο». Πολύ δύσκολα θα μπορούσε να εξηγήσει και να κάνει αποδεκτό κάτι τέτοιο μέσα στα κομματικά όργανα. Οι ίδιοι, όμως, αποκλείουν ακόμα περισσότερο σύμπραξη πρώτου γύρου με τον Δημήτρη Χριστόφια.

Σε οποιαδήποτε από τις δυο περιπτώσεις ο Μάριος Καρογιάν σκέφτεται ότι κινδυνεύει να χάσει σε τελική ανάλυση και το ίδιο το κόμμα του, αφού η ενδοκομματική αντιπολίτευση ακούγεται ότι… «καραδοκεί»! Τι μπορούν, λοιπόν, να κάνουν στον πρώτο γύρο ο Μάριος Καρογιάν και το ΔΗΚΟ; Η λογική απάντηση θα ήταν να είναι τελικά ο ίδιος υποψήφιος. Αφού δείξει ότι εξάντλησε όλα τα περιθώρια καλής θέλησης σε διαβουλεύσεις, να παρουσιαστεί «υποχρεωτικά» ως υποψήφιος. Το ανάλογο σενάριο ισχύει, βέβαια, και για τον Γιαννάκη Ομήρου.

Χωριστές υποψηφιότητες Καρογιάν και Ομήρου;

Αν όμως ο τελευταίος μπορεί να έχει μιαν επίδοση που θα κυμανθεί σε ποσοστό ανάλογο του κομματικού, το ίδιο δεν είναι βέβαιο για τον Μάριο Καρογιάν. Πέραν από τις πρόσφατες «σκιές» στην προσωπική δημοφιλία του και την απώλεια του γοήτρου του Προέδρου της Βουλής, το υψηλό κομματικό ποσοστό (16%) δείχει «άπιαστο» σε προεδρικές εκλογές. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, αντίθετα ίσως από εκείνον της ΕΔΕΚ, καταλήγει να γυρίζει «πίσω στην αρχή». Όσο δύσκολο και αν θα είναι να εξηγήσει και να αιτιολογήσει συνεργασία με τον ηγέτη του μεγάλου κόμματος της αντιπολίτευσης, φαίνεται ότι εξετάζει αυτό το σενάριο. Εξάλλου, έχει ήδη κάποια εμπειρία όταν για τρία χρόνια ήταν αναγκασμένος να εξηγεί την παραμονή του κόμματός του στην κυβέρνηση Χριστόφια.

Οι πληροφορίες λένε, ακόμα, ότι ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ και υποψήφιος εδώ και καιρό έχει στρέψει την προσοχή του και στην εσωκομματική αντιπολίτευση του ΔΗΚΟ. Φιλοδοξία του είναι να μπορεί να εξασφαλίσει στον Μάριο Καρογιάν ότι σε περίπτωση που πορευτούν μαζί, θα μπορεί να «κατευνάσει» την αντίδραση της ενδοκομματικής αντιπολίτευσης. Ήδη οι παροικούντες την Πινδάρου αναφέρουν «ασφυκτικό πρέσινγκ στην οικογένεια Παπαδόπουλου από καμιά δεκαριά πρόσωπα του περιβάλλοντος του Προέδρου του ΔΗΣΥ…».

Αν όμως υλοποιηθεί ένα τέτοιο σενάριο, ο Γιαννάκης Ομήρου και η ΕΔΕΚ θα έχουν να αντιμετωπίσουν ένα εντονότατο «φλερτ» από τα αριστερά. Με το αποτέλεσμα των Προεδρικών να φαίνεται δεδομένο, ΑΚΕΛ και Δημήτρης Χριστόφιας θα κάνουν τα αδύνατα-δυνατά για να προσελκύσουν το «αριστερό κομμάτι» του κέντρου. Θα ήταν όμως δυνατό για τον ηγέτη των σοσιαλδημοκρατών να συγκρατήσει τις κομματικές δυνάμεις και την αξιοπιστία, δίνοντας υποστήριξη στον φθαρμένο απερχόμενο Πρόεδρο; Η απάντηση είναι αρνητική και δόθηκε ξεκάθαρα από την ηγεσία της ΕΔΕΚ.

Συνεπώς και οι δυο ηγέτες έχουν από τη μια να αντιμετωπίσουν τις συμπληγάδες των μεγάλων και από την άλλη την αδυναμία τού να προτάξουν μιαν αξιόπιστη τρίτη επιλογή με δυνατότητες επιτυχίας… Ίσως και γιατί ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες. Και στο τέλος της ημέρας, Μάριος Καρογιάν και Γιαννάκης Ομήρου σκέφτονται την επιβίωση του δικού τους μαγαζιού.