Με βάση το πρότυπο Ελλάδας

(Άρθρο μου στην Κυριακάτικη Σημερινή 13/11/11)

Tο πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα έχει προ πολλού καταρρεύσει. Πληρώνει τις αμαρτίες πολλών δεκαετιών
που το έφεραν στον πάτο. Αν και ο Λουκάς Παπαδήμος ανοίγει ένα παράθυρο ελπίδας, η αίσθηση για το ευρύτερο πολιτικό σύστημα είναι πως… μένει στη θέση του για να εκτελέσει τις εντολές των δανειστών
και των ισχυρών ευρωπαϊκών πρωτευουσών. Τα πιο βαθιά και λιγότερο ορατά αποτελέσματα είναι επώδυνα
και ήδη δεδομένα. Η Ελλάδα για μια εικοσαετία δεν θα έχει ουσιαστικό πολιτικό λόγο και απλώς θα παλεύει
για να σταθεί όρθια. Μια τουλάχιστον γενιά θα βαδίσει σε μονοπάτια γεμάτα ανηφόρες και αγκάθια…

Ο διάλογος με τους Τούρκους
Κι ενώ όλα δείχνουν να βουλιάζουν, αυτήν την ώρα ο Δημήτρης Χριστόφιας παρουσιάζεται να προχωρεί σε καθοριστικές διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους. Έχοντας πίσω του ένα κράτος σε μεγάλη προβληματική οικονομική κατάσταση, που ζει, επίσης, με δανεικά, προχωρεί σε τελική διαπραγμάτευση με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Μέσα σ’ ένα σκηνικό που έχει στήσει ο υπερδραστήριος Ειδικός Απεσταλμένος Αλεξάντερ Ντάουνερ. Από το επόμενο «κρίσμο» ραντεβού του Ιανουαρίου, ο Πρόεδρος Χριστόφιας ξέρει ότι δεν μπορεί να προκύψει τίποτα καλύτερο από ένα «Σχέδιο Ανάν Πλην». Κι όμως προχωρεί. Ξέροντας ότι όχι μόνο δεν μπορεί να περιμένει τίποτα ουσιαστικό από την Ελλάδα τώρα, αλλά ότι πιθανώς κάποιοι «άσπονδοι φίλοι» να σκεφτούν πως είναι η κατάλληλη συγκυρία για να μας βάλουν για τα καλά στη γωνιά.
Μέσα σε τριάμισι χρόνια, με «τις γενναιόδωρες προσφορές» να βρίσκονται κλειδωμένες στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και χωρίς να έχει εισπράξει κάτι ιδιαίτερο από την άλλη πλευρά, προχωρεί στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα. Διερωτάται, λοιπόν, κανείς σε τι υπολογίζει. Ακόμα και στην περίπτωση που θα μπορούσε να υπήρχε μέσα από κάποιο… θαύμα μια κάποια σύγκλιση με την τουρκική πλευρά, γνωρίζει ότι στο εσωτερικό ο ίδιος συναντά τη γενική αμφισβήτηση, αλλά και την καθολική διαφωνία για το πλαίσιο που
έχει διαμορφώσει στις διαπραγματεύσεις…

Οι… λογαριασμοί και το φυσικό αέριο
Σε τι υπολογίζει λοιπόν ο Δημήτρης Χριστόφιας; Η αλήθεια είναι ότι οι υπολογισμοί του Προεδρικού και του ΑΚΕΛ δεν έχουν και τόσο μεγάλη σχέση με τα πραγματικά προ βλήματα της οικονομιίας της Κύπρου, ούτε
και με το Κυπριακό. Ο στόχος φαίνεται να είναι διπλός, αλλά και απλός:
1. Να αντέξει το Προεδρικό μέχρι τα μέσα του επόμενου χρόνου, όταν και θα έχουν
την ευκαιρία να κάνουν άφθονη πολιτική διαφήμιση με την προεδρία της ΕΕ.
2. Να διατηρήσει το ΑΚΕΛ κάποιο αποδεκτό ποσοστό στα δημοτικά συμβούλια τον άλλο μήνα και στο ενδιάμεσο να έχει κρατήσει και το ΔΗΚΟ σε τροχιά συνεργασίας.

Εφόσον ο Χριστόφιας αντέξει να βγάλει τη θητεία, δεν υπάρχει άλλη προσδοκία. Στο μεταξύ, θα έχουν την ευκαιρία να κάνουν τις περισσότερες από τις μεγάλες συμφωνίες για το φυσικό αέριο και το τερματικό. Ταυτόχρονα θα έχουν και το χρόνο να προετοιμάσουν τη νέα «προεδρία συνεργασίας» (για την ώρα διαρρέοντας -για ευνόητους λόγους- ότι θέλουν να στείλουν τον Μάριο Καρογιάν στην «καρέκλα»). Σκέψεις όμως, όπως είναι φυσικό, γίνονται κι από τη μεριά της αντιπολίτευσης. Συγκεκριμένα από το περιβάλλον του Νίκου Αναστασιάδη, καλά πληροφορημένη πηγή αναφέρει πως «όσα άλλα και αν τυχόν μπορέσει να ανεχτεί, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, δεν θα αφήσει τον Πρόεδρο να κινηθεί κατά βούλησιν στις μεγάλες συμφωνίες για το φυσικό αέριο... Θα σηκωθεί και θ’ αναλάβει δράση, όπως τότε με τον μακαρίτη Τάσσο Παπαδόπουλο,
παραμονές των εκλογών του 2008...».

Το βαθύ χαντάκι των οικονομικών
Μετά τα πολύ ανησυχητικά μαντάτα από το μέτωπο των τραπεζών, ΑΚΕΛ και Προεδρικό φάνηκε περισσότερο να νιώθουν ότι… δικαιώθηκαν παρά ν’ ανησυχούν. Την ώρα που η κυπριακή οικονομία φαίνεται να κρέμεται από μια κλωστή. «Το γεγονός ότι το κράτος έχει λύσει προσωρινά και για μερικούς μήνες το πρόβλημα της χρηματοδότησής του, δεν αλλάζει τίποτα», μας αναφέρει χαρακτηριστκά τεχνοκράτης του χρηματοοικονομικού κόσμου. «Είτε είναι από τη Ρωσία είτε από αλλού, είτε είναι φιλικά είτε λιγότερο φιλικά, τα δανεικά είναι πάντα δανεικά…». Την ίδια ώρα, όσο αισιόδοξα και αν είναι τα μαντάτα σχετικά με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου, αυτά αφορούν περισσότερο το δεύτερο, παρά το πρώτο μισό της δεκαετίας. Δεν πρόκειται να σώσουν την Κύπρο από τη σημερινή δημοσιονομική κρίση. Αυτό άλλωστε ξεκαθάρισε την περασμένη Τετάρτη στο «Πρωτοσέλιδο» του ΣΙΓΜΑ ο νομπελίστας Χριστόφορος Πισσαρίδης. Μελέτες, πάντως, του Πανεπιστημίου Κύπρου δείχνουν ότι το οικονομικό κλίμα είναι στο χειρότερο σημείο. Κατ’ ιδίαν ακαδημαϊκοί ερευνητές επαναλαμβάνουν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι ότι «η οικονομία βρίσκεται σε βαθύ λάκκο, αλλά ότι δείχνουν αυτοί που κρατούν και το μαχαίρι και το πεπόνι να μην το καταλαβαίνουν...».

Η «νότα» των Βρυξελλών
Αυτές τις μέρες ήρθαν και άλλες, σκληρές, υποβαθμίσεις. Έφεραν τα «κρατικά χαρτιά» της Κύπρου στην κατηγορία «σκουπίδια». Την ίδια ώρα οι Βρυξέλλες έστειλαν αυστηρή «νότα» στη Λευκωσία για «έλλειμμα σχεδόν 5%» και αδήριτη ανάγκη για «μέτρα εδώ και τώρα». Το οικονομικό επιτελείο του Κίκη Καζαμία, αλλά και βουλευτές των νέων δυνάμεων του ΑΚΕΛ, έχουν αντιληφθεί ότι με ημίμετρα και ξεδοντιασμένα πακέτα που εφαρμόζονται μερικώς δεν αντιμετωπίζεται η κατάσταση. «Χρειάζεται μια συνολική διευθέτηση με χρονικό ορίζοντα τριετίας, που θα περιλαμβάνει και το πάγωμα του ευρύτερου Δημοσίου, και τη φορολογία του εκατομμυριούχου και τη συνεισφορά των ιδιωτικών υπαλλήλων». Οι οικονομικοί αναλυτές πάντως εκτιμούν ότι το «κραχ» θα έρθει αν τελικά κάποια από τις δυο «λαβωμένες» τράπεζες χρειαστεί στήριξη από το κράτος. Τότε θα φανεί σε όλο της το μεγαλείο η οικονομική γύμνια… Αλλά και χωρίς αυτό, μας έλεγε βετεράνος εμπειρογνώμονας των δημοσιονομικών, μέσα σε τρεις μήνες το πολύ θα έχει φανεί ότι το «καράβι γέρνει επικίνδυνα στο πλευρό».

Η πολιτική σούμα
Αν οι πολιτικοί σχεδιασμοί του Προεδρικού και του ΑΚΕΛ μπορεί να τους φέρουν μέχρι την επόμενη άνοιξη, η οικονομία μάλλον δεν θα το επιτρέψει. Στην αντίπερα όχθη, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ δεν θέλησε
προς το παρόν να γίνει αγγελιαφόρος κακών μαντάτων, γι’ αυτό μετά τη συζήτηση του Πορίσματος στη Βουλή, έδωσε γενικό σήμα στους κομματικούς του λοχαγούς να ρίξουν τους τόνους. Η στρατηγική του Νίκου Ανασταασιάδη παραμένει να τον αφήσει «να… πέσει σαν σάπιο φρούτο». Θεωρεί ότι αυτή η διαδικασία φθοράς του Δημήτρη Χριστόφια παρασύρει μαζί της και το ΑΚΕΛ, αλλά κυρίως δίνει στον ίδιο πολύτιμο χρόνο μέχρι το εναρκτήριο λάκτισμα των Προεδρικών του 2013. Εκείνο που πληροφορούμαστε ότι μελετά ο ηγέτης της αντιπολίτευσης αυτόν τον καιρό είναι το ενδεχόμενο μπροστά σε μια επιδείνωση των οικονομικών πραγμάτων να επιχειρήσει «πρόταση εθνικής σωτηρίας». Να προτείνει δηλαδή την πρόωρη απομάκρυνση του Δημήτρη Χριστόφια από την προεδρία και τον σχηματισμό «τεχνοκρατικής κυβέρνησης», μαρχιακό επίπεδο. Από τον ευρύτερο χώρο της αντιπολίτευσης κάποιοι έχουν ήδη καταγράψει ακριβώς αυτήν την πρόσφατη εξέλιξη. Ότι δηλαδή ο  Μάριος Κάρογιαν έδειξε καθαρά ότι σχεδιάζει μια νέα τακτική συμμαχία με το ΑΚΕΛ. Η διαφορά είναι ότι ο ηγέτης του ΔΗΚΟ θεωρεί ότι αυτήν τη φορά θα έχει ο ίδιος το πάνω χέρι, αφού το κόμμα της Αριστεράς δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να διεκδικήσει τις προεδρικές του μεθεπόμενου Φεβρουαρίου. Στελέχη του ΔΗΣΥ, αλλά και της «δεξιάς πτέρυγας» του ΔΗΚΟ ήδη χρεώνουν στον Νίκο Αναστασιάδη αδυναμία να χειριστεί σωστά το ζήτημα των Δημοτικών, με αποτέλεσμα να επιτρέψει στον Καρογιάν να παρουσιάσει περίπου σαν φυσιολογική και αναπόφευκτη τη νέα στροφή του κόμματός του προς το ΑΚΕΛ.

Η χρυσή λύση Παπαδήμου και ο απόηχος στη Λευκωσία

Η επιλογή του Λουκά Παπαδήμου έπρεπε να ήταν περισσότερο από αυτονόητη. Είναι ο καταλληλότερος άνθρωπος γι’ αυτήν την κάτι περισσότερο από επικίνδυνη αποστολή. Διότι είναι άνθρωπος που θα δεχτούν και θα υπολογίσουν ως συνομιλητή τους οι Ευρωπαίοι, τόσο πολιτικοί όσο και οικονομικοί παράγοντες. Αλλά ταυτόχρονα επειδή προέρχεται από το τραπεζικό σύστημα και τα πανεπιστήμια, δεν θα υπολογίσει το όποιο πολιτικό κόστος για τα όσα φοβερά βήματα πρέπει να επιβληθούν. Αλλά και η κοινή γνώμη δεν θα τον αντιμετωπίσει όπως τους πολιτικούς, όσο και αν θα υποχρεωθεί να περάσει στο επόμενο χρονικό διάστημα ακόμα πιο σκληρές δοκιμασίες.
Με απλά λόγια, η επιλογή Παπαδήμου προσφέρει την εξής σπουδαία υπηρεσία στη γονατισμένη Ελλάδα. Καθαρή εικόνα, μακριά από μικροπολιτικές και σκοπιμότητες, ότι υπάρχει συγκεκριμένος λόγος που όλοι πρέπει να πιουν «και αυτό το πικρό ποτήρι...». Η «Λύση Παπαδήμου» έφερε ανακούφιση και στους Ελληνοκυπρίους, οι περισσότεροι των οποίων έζησαν την ίδια αγωνία με τους αδελφούς Έλληνες τα τελευταία εικοσιτετράωρα. Μαζί όμως με την ανακούφιση, έφερε σε ορισμένους και συγκεκριμένες «ιδέες»...
Μπορεί η κατάσταση της Αθήνας να μη συγκρίνεται με αυτήν της Λευκωσίας. Ωστόσο, γιατί να μην προχωρούσαμε και εμείς σε μιαν ανάλογη λύση, προτού η κατάσταση της οικονομίας φτάσει στα άκρα; Δεν υπάρχουν οικονομολόγοι και καλοί τεχνοκράτες και στον τόπο μας; Μήπως ήρθε λοιπόν και στην Κύπρο η ώρα, επιστήμονες, ακαδημαϊκοί και τεχνοκράτες να αναλάβουν καίρια πόστα εξουσίας;