Αρχίζει να… μυρίζει εκλογές

(Άρθρο μου στην Κυριακάτικη Σημερινή 04/12/11)

Όσο προχωρούν οι μέρες, το προεκλογικό σκηνικό οριοθετείται και αρχίζουν να… μυρίζουν εκλογές. Ή τουλάχιστον κάτι σαν εκλογές. Μεγάλη έκπληξη θα θεωρηθεί τυχόν επικράτηση του βουλευτή Αντρέα Κυπριανού έναντι του δημάρχου Λεμεσού Αντρέα Χρήστου. Αν όμως κάτι τέτοιο συμβεί, θα είναι και η «είδηση της νύχτας», με τον Νίκο Αναστασιάδη να έχει και πάλι θριαμβεύσει. Το ίδιο και ίσως μεγαλύτερη έκπληξη θα ήταν επανεκλογή της Ελένης Μαύρου στη Λευκωσία, αφού ο Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης φαίνεται ακλόνητο φαβορί. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο στη Λάρνακα, όπου ο υποψήφιος Αντρέας Λουρουτζιάτης παίζει στα ίσα τον πρώην βουλευτή και αναπληρωτή πρόεδρο του ΔΗΚΟ Νίκο Κλεάνθους. Με παρόμοιο τρόπο, στην Πάφο, ο βουλευτής και πρώην δήμαρχος Φειδίας Σαρίκας απειλεί σοβαρά τον δήμαρχο Σάββα Βέργα. Ενώ αμφίρροπη μπορεί να χαρακτηριστεί και η «μάχη του Στροβόλου».

Τη νύχτα της 18ης Δεκεμβρίου...

Το σκηνικό τη νύχτα της 18ης του μηνός μπορεί να δίνει νίκη ΔΗΣΥ-ΔΗΚΟ έναντι ΑΚΕΛ στη Λευκωσία, νίκη ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ έναντι ΔΗΣΥ στη Λεμεσό, νίκη ΕΔΕΚ-ΔΗΣΥ έναντι ΔΗΚΟ-ΑΚΕΛ στην Πάφο, νίκη ΔΗΣΥ-ΕΔΕΚ έναντι ΔΗΚΟ-ΑΚΕΛ στη Λάρνακα και νίκη ΕΔΕΚ-ΔΗΚΟ-ΑΚΕΛ έναντι ΔΗΣΥ στον Στρόβολο... Γι’ αυτό και τη νύχτα των εκλογών μπορεί να ζήσουμε και το εξής παράδοξο: Να πανηγυρίζουν όλοι με όλους!

Οι πολιτικοί παρατηρητές δεν θα μείνουν, όμως, στα πανηγύρια για τις Δημαρχίες. Διότι συχνά έχουν και εντελώς προσωπικό χαρακτήρα. Πολλοί περιμένουν με ενδιαφέρον να δουν πού θα… κάτσει το κομματικό ποσοστό του ΑΚΕΛ για τα δημοτικά συμβούλια. Κι αυτό γιατί θα είναι η πρώτη φορά που θα μετρηθούν οι επιδράσεις της «11ης Ιουλίου» στην κάλπη. Υπάρχει όμως και μια άλλη ανάγνωση. Πολιτικοί παρατηρητές θέλουν με τα αποτελέσματα των δημοτικών στο χέρι να κάνουν δυο προσθέσεις. Τι θα αθροίζουν ΔΗΣΥ-ΕΔΕΚ και τι ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ. Με την αναμενόμενη μείωση των ποσοστών του κυβερνώντος κόμματος, κάποιοι από την πλευρά της αντιπολίτευσης σημειώνουν ήδη ότι με τα αυξημένα ποσοστά ΔΗΣΥ, τότε η συμμαχία του με την ΕΔΕΚ και το ΕΥΡΩΚΟ πιθανόν να δίνει αέρα «εκλογής προέδρου».

Με αυτόν τον τρόπο θα δικαιώνεται και η τακτική του Νίκου Αναστασιάδη, ο οποίος δεν φάνηκε να τα… βάφει και μαύρα εξαιτίας της απροθυμίας του ΔΗΚΟ για συνεργασίες. 

Αναζητώντας απεγνωσμένα συμμάχους

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ του ΑΚΕΛ ήταν απλώς να προσελκύσει το ΔΗΚΟ, δίνοντάς του «γην και ύδωρ». Σε άλλες εποχές, μπορεί το ΑΚΕΛ να έδινε την υποψηφιότητα για τη δημαρχία της Πάφου, αλλά με τίποτα εκείνην της Λάρνακας ή των Λατσιών. Αυτήν τη φορά όμως, μέσα στην απόλυτη απομόνωση, το ΑΚΕΛ ήθελε απεγνωσμένα να χτίσει ξανά γέφυρες και συμμαχίες. Ο Μάριος Καρογιάν, από την άλλη, δεν ήταν πολύ δύσκολο να πεισθεί.

Έχοντας απέναντί του ένα ΔΗΣΥ σε ανοδική πορεία και τον Νίκο Αναστασιάδη να είναι απόλυτος κυρίαρχος μέσα στο κόμμα του, δεν βλέπει απ’ αυτήν την πλευρά καμία προοπτική για τον ίδιο και τις όποιες φιλοδοξίες του με ορίζοντα τις Προεδρικές του 2013. Τα πράγματα είναι ακριβώς αντίθετα στο ΑΚΕΛ, όπου όλες οι σκέψεις για την ώρα επικεντρώνονται σε εξωτερική υποψηφιότητα, ικανή να ξανασυσπειρώσει τον κεντροαριστερό χώρο. Συνεπώς ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, έχοντας και ως καλό πρόσχημα ότι το ΑΚΕΛ έδωσε στο κόμμα του σχεδόν όλα όσα ήθελε γι’ αυτήν τη συνεργασία, βρέθηκε ξανά δίπλα στον Άντρο Κυπριανού… 

Βάζοντας πλώρη για πιο μεγάλα...

Ο Νίκος Αναστασιάδης είδε από νωρίς να χάνεται το παιχνίδι με το ΔΗΚΟ. Κράτησε στερεά τη συνεργασία με την ΕΔΕΚ, εστιάζοντας κυρίως στην Πάφο, όπου η υποψηφιότητα Σαρίκα έβγαλε τον ΔΗΣΥ από ένα αδιέξοδο. Ο ισχυρός ανήρ της Πινδάρου δεν φάνηκε όμως γενικά να δίνει και μεγάλη σημασία στις δημοτικές εκλογές. Περισσότερο αναδεικνύει άλλα πράγματα, όπως τη «σοβαρότητα» και την «υπευθυνότητά» του, με τη λογική της ανάδειξης ενός προφίλ «statesman». Παλαιότερα το δοκίμαζε στο Κυπριακό, τώρα τελευταία όμως και στην οικονομία... Εξάλλου, μόνο η νίκη του Κωνσταντίνου Γιωρκάτζη στη Λευκωσία, θα είναι αρκετή για τις γνωστές επικοινωνιακές επιδόσεις του Νίκου Αναστασιάδη τη νύχτα των αποτελεσμάτων...

Η λογική είναι όμως συμμετρική. Από τη μια το ΑΚΕΛ κάνει ότι δεν βλέπει το ΔΗΚΟ να συμπορεύεται με τον ΔΗΣΥ στη Λευκωσία. Αντίστροφα και η ΕΔΕΚ… ξεχνά ότι ο ΔΗΣΥ δεν μπορούσε να υποστηρίξει τον Σάββα Ηλιοφώτου (που διεκδικεί και... τέταρτη θητεία) στον Στρόβολο.

Η απειλή της οικονομίας

Η αλήθεια, όμως, είναι ότι εκτός από τα κόμματα και ένα μικρό κύκλο ανθρώπων, κανείς δεν δίνει σημασία στις φετινές δημοτικές εκλογές. Και πώς θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά; Η οικονομία έχει πια ξεπεράσει το χείλος του γκρεμού και έρχονται πολύ σκληρά μέτρα. Μετά την πρωτοφανή εμπειρία της καλοκαιρινής έκρηξης και του δράματος, οι πολίτες σήμερα έχουν απορροφηθεί από την ένταση και την αβεβαιότητα μιας οικονομίας που παρασύρεται στην άβυσσο.

Η ευθύνη της Κυβέρνησης είναι πια πέραν από προφανής. Έτσι η κίνηση του Νίκου Αναστασιάδη να αναλάβει πρωτοβουλία αναδεικνύεται σε «κίνηση ματ». Εδώ που έφτασαν τα πράγματα, το κύριο ζήτημα δεν είναι πια το πολιτικό κόστος των σκληρών οικονομικών μέτρων. Ως κύριο θέμα αναδείχτηκε τον τελευταίο καιρό η δυνατότητα του πολιτικού συστήματος να αντιδράσει. Παίρνοντας την κατάλληλη στιγμή τη σκυτάλη από το χέρι του Αβέρωφ Νεοφύτου, ο Νίκος Αναστασιάδης βρήκε την ευκαιρία να οικειοποιηθεί απόλυτα τον ρόλο της… υπευθυνότητας. 

Τι θα αποδώσει η «πρωτοβουλία ΔΗΣΥ»

ΕΙΝΑΙ αρκετά παράδοξο, αλλά συμβαίνει. Η πρωτοβουλία για συσπείρωση και από κοινού ανάληψη των ευθυνών, την ώρα που ο Μηχανισμός της ΕΕ χτυπά την πόρτα μας, δεν ήρθε από την Κυβέρνηση, αλλά από την αντιπολίτευση. Μάλλον πρωτοφανές φαινόμενο μέσα σε όλη την Ευρώπη, η εξέλιξη αυτή ίσως αποδειχτεί και το κύκνειο άσμα της διακυβέρνησης Χριστόφια.

Σε περίπτωση που η πρωτοβουλία πετύχει και καταλήξει, τότε η πίστωση θα πάει στον ηγέτη του ΔΗΣΥ. Την ίδια ώρα, όταν τα τσουχτερά μέτρα θα αγγίζουν την τσέπη των πολιτών, τότε θα είναι μάλλον «μέτρα της Κυβέρνησης» ή και το αποτέλεσμα της ανικανότητάς της να κάνει κάτι άλλο εδώ και τρία χρόνια. Εξάλλου, και οι προδιαγραφόμενες έντονες συνδικαλιστικές αντιδράσεις, οι οποίες δεν θα ευχαριστήσουν την κοινή γνώμη και πάλι θα ταυτίζονται σε μεγάλο βαθμό με την Κυβέρνηση και ειδικά με τον Πρόεδρο Χριστόφια. Διότι ο τελευταίος όλο το προηγούμενο διάστημα φρόντισε να χτίσει μια «σχέση συνενοχής» με τον συνδικαλιστικό παράγοντα. Μπορεί αυτό να ικανοποιούσε ένα σκληρό πυρήνα ΑΚΕΛ-ΠΕΟ, αλλά τελικά περισσότερο αρνητική εικόνα δημιουργεί στα ευρύτερα στρώματα των πολιτών. Έτσι, όταν έγινε η δήλωση των ημερών από τον Πρόεδρο Χριστόφια, ότι «δεν κυβερνούν ούτε οι συντεχνίες ούτε οι εργοδότες», ήταν ήδη πολύ αργά...

Τα ρίσκα της κίνησης Αναστασιάδη

Η κίνηση του Νίκου Αναστασιάδη περιέχει όμως και ένα στοιχείο ρίσκου. Διότι τα οικονομικά μέτρα λιτότητας που πρέπει να εφαρμοστούν δεν είναι όλα δεδομένα. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις και διαφορές απόψεων τόσο μεταξύ της Πινδάρου και των σχεδιασμών Καζαμία, όσο και μεταξύ του τελευταίου και του άλλου ισχυρού πόλου στην οικονομία, που δεν είναι άλλος από τον Αντιπρόεδρο του ΔΗΚΟ Νικόλα Παπαδόπουλο. Επομένως, μπορεί να προκύψουν διαφωνίες σχετικά με το «κοκτέιλ». Πληροφορίες από τα ανώτερα κλιμάκια του ΔΗΣΥ λένε ότι στελέχη ζήτησαν από τον πρόεδρο του κόμματος να μη δίνει την εικόνα ότι ο Συναγερμός τελικά «συμφωνεί με την Κυβέρνηση».

Εξάλλου, στη διαδρομή για τον καθορισμό του νέου πακέτου είναι πιθανό να προκύψουν και διαφωνίες από τη μεριά του ΔΗΚΟ. Επομένως, λένε από την Πινδάρου, δεν πρέπει να χαθεί το παλιό μομέντουμ της συμπόρευσης ΔΗΣΥ-ΔΗΚΟ στην οικονομία.

Πρόσθετος και ίσως μεγαλύτερος κίνδυνος της «πρωτοβουλίας Αναστασιάδη» είναι να μην επαρκέσουν τελικά τα μέτρα που θα ληφθούν τώρα. Οικονομικοί παρατηρητές σημείωναν ότι υπάρχουν δυο διαφαινόμενα πιθανά προβλήματα. Είτε, ασχέτως των προθέσεων, τα μέτρα που θα είναι τελικά πολιτικά εφικτό να επιβληθούν τώρα δεν θα επαρκέσουν παρά για μερικούς μήνες. Σε μια τέτοια περίπτωση και αν χρειαστεί να ληφθούν νέα μέτρα μέσα στον καινούριο χρόνο (που θα είναι και προεκλογικός), τότε ο ΔΗΣΥ θα βρεθεί «συνυπεύθυνος» με τη διακυβέρνηση που θα αμφισβητεί.

Ένα άλλο ακόμα πιο πιθανό πρόβλημα είναι στην εφαρμογή τους τα μέτρα που θα πάρουν τώρα να μην αποδώσουν όσο υπολογίζεται. Αυτό ακριβώς είναι το φαινόμενο που παρατηρήθηκε κάτω από τις δεδομένες συνθήκες τόσο στην Ελλάδα όσο και αλλού. Η Κύπρος, τονίζουν οικονομολόγοι, έχει παρελθόν από μέτρα τα οποία στην πράξη αποδίδουν πολύ λιγότερο απ' ό,τι στα χαρτιά. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο Νίκος Αναστασιάδης και ο ΔΗΣΥ δεν θα είναι απλώς μέρος μιας «κοινής συναινετικής προσπάθειας», αλλά θα έχει αποκτήσει και ευθύνες για αναποτελεσματικά μέτρα. Και θα πρέπει σε κάποια στιγμή να καθίσει ξανά με την Κυβέρνηση για τις όποιες «διορθωτικές κινήσεις». Αυτή η στιγμή θα είναι όμως πολύ πιο κοντά στις προεδρικές εκλογές...