Όταν προειδοποιούσε ο Διοικητής…

(Από το άρθρο μου στην Κυριακάτικη Σημερινή 27/11/2011)

   

Ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας κατ’ επανάληψιν έλεγε ότι χρειαζόταν πολιτική δημοσιονομικής εξυγίανσης και γινόταν ο ίδιος προσωπικά στόχος του ΑΚΕΛ

Όταν έστειλε το μαντάτο-προειδοποίηση στην Κυβέρνηση Χριστόφια, ο Επίτροπος Όλι Ρεν δεν κόμισε γλαύκα ες Αθήνας. Εδώ και καιρό είναι κοινό μυστικό σε Λευκωσία, αλλά και Βρυξέλλες, ότι οι λογαριασμοί που παρουσιάζει η κυπριακή Κυβέρνηση δεν βγαίνουν. Είναι, επίσης, γνωστό ότι η Κυβέρνηση, για την ώρα, δεν δείχνει αποφασισμένη να πάρει τα μέτρα που χρειάζεται η οικονομία.

 

Μπορεί στον εσωτερικό πολιτικό διάλογο να ακούγονται πιο δυνατά οι φωνές των Αβέρωφ Νεοφύτου και Νικόλα Παπαδόπουλου. Όμως, απ’ έξω ελάμβαναν (και λαμβάνουν) πολύ πιο σοβαρά υπόψη τις προειδοποιήσεις που έδινε από καιρό η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Εκτός από τη διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του Αθανάσιου Ορφανίδη, είναι γενικά καθιερωμένο ότι μια Κεντρική Τράπεζα που έχει την τεχνογνωσία και τα μέσα, μπορεί να γνωρίζει τι συμβαίνει με τη δημοσιονομική πολιτική και τις συνέπειές της στην οικονομία. Τώρα, λοιπόν, που φαίνεται να τελειώνει ο χρόνος και να έρχεται η ώρα της «λυπητερής», αναζητούνται… μαγικές συνταγές.

 

Θα απολογηθεί ο Χριστόφιας; 

 

Αν, όμως, η παρέμβαση της Κομισιόν και η προειδοποίηση προς τη Λευκωσία δεν εκπλήσσει κανέναν, εντύπωση προκάλεσε η αντίφαση του Προέδρου Χριστόφια. Με δηλώσεις του, ζήτησε αυτές τις ημέρες «αλληλοκατανόηση» για να αποφύγουμε τον Μηχανισμό Στήριξης. Σε ποιον απευθυνόταν, άραγε, ο Πρόεδρος; Πάντως όχι στην αντιπολίτευση, που εδώ και μερικά χρόνια ζητά από την Κυβέρνηση να πάρει μέτρα για την οικονομία.

 

Όταν η αντιπολίτευση προειδοποιούσε, το Προεδρικό έλεγε ότι κινδυνολογεί. Όταν ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας κατ’ επανάληψιν έλεγε ότι χρειαζόταν πολιτική δημοσιονομικής εξυγίανσης, γινόταν ο ίδιος προσωπικά στόχος του ΑΚΕΛ. Σήμερα, τα γεγονότα δικαιώνουν τον Αθανάσιο Ορφανίδη. Και όπως ακριβώς ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναγνώρισε για τον Επίτροπο Ρεν ότι «κάνει τη δουλειά του», γιατί δεν αναγνωρίζει και στον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας το ίδιο δικαίωμα;

 

Όλοι γνωρίζουν ότι τα μέτρα πρέπει να ληφθούν «εδώ και τώρα». Μοναδική παραφωνία η Κυβέρνηση και το ΑΚΕΛ, που κάνουν αναφορές για «περισσότερο κοινωνικό διάλογο». Παρατηρητές από την πλευρά της αντιπολίτευσης τόνιζαν αυτές τις ημέρες ότι η φιλολογία περί διαλόγου δείχνει ότι ο Δημήτρης Χριστόφιας θα επιμείνει να παρουσιάζεται ως «προστάτης» της συνδικαλιστικής πλευράς. Εξάλλου, όταν ζητά «αλληλοκατανόηση», γι' ακόμη μια φορά φαίνεται ν’ απευθύνεται μάλλον στη συνδικαλιστική ιεραρχία παρά στους ίδιους του πολίτες. 

 

«Παίζουν θέατρο»;

 

Η διαφωνία που φάνηκε να υπάρχει δημόσια ανάμεσα στον Υπουργό Οικονομικών και το ΑΚΕΛ πιθανόν να έχει παρόμοια λογική. Πράγματι, ο Κίκης Καζαμίας έσπευσε τις προηγούμενες ημέρες με δραματικό τόνο να υπογραμμίσει ότι πρέπει να ληφθούν επώδυνα μέτρα, ακόμα και με μισθολογικούς περιορισμούς, προλαβαίνοντας ακόμα και τη γνωστή παρέμβαση των Βρυξελλών. Το ΑΚΕΛ διά του Νίκου Κατσουρίδη φρόντισε από την πρώτη στιγμή να τον «αδειάσει». «Όλα αυτά είναι μέρος του θεάτρου», ανέφερε ηγετικό στέλεχος του Συναγερμού. Εννοώντας, προφανώς, ότι το ίδιο το ΑΚΕΛ, όπως και ο Πρόεδρος Χριστόφιας, θα επιχειρήσουν να φορτώσουν σε άλλους τις αντιδημοφιλείς αποφάσεις. «Τους έχουμε μάθει», συμπλήρωνε, «με αυτήν την τοποθέτηση του ΑΚΕΛ θα έρθουν οι προεδρικές και θα λένε στον κόσμο τους "εμείς δε θέλαμε, αλλά μας τα επέβαλαν"».

 

Στην πραγματικότητα τα περιθώρια διαλόγου και διαβουλεύσεων είναι λιγότερα και από ελάχιστα. Διότι η κατάσταση των δημόσιων οικονομικών είναι δραματική. Το κράτος χρειάζεται άμεσα εξοικονομήσεις και περικοπές μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων. Ενώ η μόνη πιθανή σημαντική αύξηση εσόδων θα μπορούσε να έρθει με την αύξηση του Φ.Π.Α. από 15% σε 17%. Ωστόσο, οικονομικοί παρατηρητές που έχουν τριβή με τα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας, επιμένουν ότι χρειάζεται μεγάλη προσοχή με τις «ασκήσεις επί χάρτου» που κάνει το Υπουργείο Οικονομικών. «Με τη σημερινή κατάσταση της οικονομίας και της αγοράς δεν είναι δυνατόν αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ να αποφέρει εκείνα που περιμένει ο Κίκης Καζαμίας. Θα είναι σίγουρα λιγότερα…», τονίζει οικονομολόγος στη «Σ».

 

Είναι αναστρέψιμη η κατάσταση;

 

Αρκετοί οικονομικοί παρατηρητές τονίζουν ότι ακόμα και με τα επώδυνα μέτρα που θα έρθουν, η οικονομία δεν μπορεί πια να σωθεί εύκολα. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι η αδράνεια της Κυβέρνησης άφησε την κρίση να φτάσει σε βάθος. Όταν τις επόμενες εβδομάδες γίνουν πρόσθετες περικοπές και επιβληθούν καινούριες φορολογίες, τότε μοιραία θα βαθύνει η ύφεση που υπάρχει ήδη. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, η κυπριακή οικονομία μπορεί να βρεθεί σε έναν φαύλο κύκλο παρόμοιο με εκείνον της Ελλάδας και άλλων χωρών που αναγκάζονται να εφαρμόσουν τέτοια μέτρα.

 

Το ζήτημα, ανέφερε ανώτερο στέλεχος μεγάλου οργανισμού, είναι ότι η υστέρηση των εσόδων εξαιτίας της χαμηλότερης οικονομικής δραστηριότητας μπορεί να είναι συνεχώς μεγαλύτερη από τις περικοπές δαπανών που θα καταφέρει τελικά να κάνει η Κυβέρνηση. Ενώ την ίδια ώρα, προσθέτει, η μείωση των δαπανών, που είναι φυσικά αναγκαία, θα βαθαίνει την ύφεση και θα μειώνει μαζί και τα προϋπολογισμένα έσοδα του κράτους.

 

Το πολυσυζητημένο ρωσικό δάνειο δεν αλλάζει σε τίποτα αυτήν την κατάσταση. Διότι με τα €2,5 δισ. που θα έρθουν από τη Μόσχα, το κυπριακό κράτος απλώς θα αποπληρώνει παλαιότερα δάνεια. Δεν είναι δυνατόν με τα δανεικά αυτά να μειώσει και την «τρύπα» στον προϋπολογισμό του.

 

Τα γεγονότα είναι εδώ και είναι αδυσώπητα. Το δημοσιονομικό έλλειμμα ξεφεύγει πολύ τη χρονιά αυτή. Εφόσον λάβουμε υπόψη τα μεγέθη που καταγράφονται τώρα και που θα επιβεβαιωθούν μέχρι το Δεκέμβριο, τότε οι σχεδιασμοί για το 2012 έχουν ήδη ανατραπεί.

 

Το μαχαίρι βαθιά στο κόκαλο

 

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ που έγιναν αυτές τις ημέρες στο Υπουργείο Οικονομικών και που παραμένουν «ανεπίσημοι», λένε ότι το έλλειμμα του 2012 θα είναι πιο κοντά σε 3,5% παρά στο ζητούμενο 3%. Για να νιώσει μια κάποια σιγουριά, ο Κίκης Καζαμίας θα πρέπει να βάλει το μαχαίρι βαθιά στο κόκαλο.

 

Το ερώτημα, όμως, είναι αν θα τον αφήσουν το Προεδρικό και το ΑΚΕΛ. Όλο αυτό το τελευταίο διάστημα παίζεται ένα έντονο παιχνίδι διεργασιών μεταξύ του ΑΚΕΛ και του Προεδρικού. Οι άνθρωποι του Προέδρου έχουν απαντήσει σε προειδοποιήσεις και εκκλήσεις του κόμματος, λέγοντάς τους ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούν γιατί ο ίδιος ο Δημήτρης Χριστόφιας δεν θα αφήσει τα πράγματα να ξεφύγουν σε μια «επίθεση κατά του λαού».Ο Υπουργός του, όμως, τον έχει ήδη προειδοποιήσει ότι είναι πολύ πιθανό, την ώρα που περιμένει να προεδρεύσει της Ευρώπης, η είδηση να είναι ότι η Κύπρος έχει ήδη υποχρεωθεί να καταφύγει στον Μηχανισμό Στήριξης. Σε μια τέτοια περίπτωση, εξήγησαν στον Πρόεδρο Χριστόφια, τα μέτρα θα είναι πολύ πιο άγρια…

 

ΕνδοΑΚΕΛικό παιχνίδι και ο «άγνωστος Χ» στη Βουλή

 

Η πρόθεση του προέδρου του ΔΗΣΥ, στο πολιτικό χρηματιστήριο αξιών, είναι να ενισχύσει το προφίλ του «statesman», αναλαμβάνοντας «πρωτοβουλία υπευθυνότητας» την ώρα που η Κυβέρνηση παραπατά και διστάζει

 

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ που παίζεται αυτές τις ημέρες είναι κατά πόσον οι σχεδιασμοί θα γίνουν στη βάση των πρόχειρων υπολογισμών και των εισηγήσεων που κάνει το ΑΚΕΛ ή των πραγματικών ρεαλιστικών μετρήσεων που εδώ και καιρό υπάρχουν στο Υπουργείο, αλλά αγνοούνται και κρύβονται καλά από τα «αδιάκριτα βλέμματα...». Άλλος άγνωστος παράγοντας παραμένει και η στάση της Βουλής. Μπορεί τα τρία, άλλα μεγάλα κόμματα πλην του ΑΚΕΛ να επιμένουν εδώ και καιρό ότι «πρέπει να ληφθούν μέτρα», όμως αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι θα συμφωνήσουν με όλες τις επιλογές και προτεραιότητες που βάζει ο Δημήτρης Χριστόφιας στο Προεδρικό. Παλαιότερες αυστηρές προειδοποιήσεις του αντιπρόεδρου του ΔΗΚΟ και Πρόεδρου της Επιτροπής Οικονομικών θυμίζουν ότι ακόμα και το συγκεκριμένο μπορεί να φτάσει «μέχρι και σε καταψήφιση του προϋπολογισμού». 

 

Παρέμβαση Αναστασιάδη

 

Με το ένα πόδι μέσα στον Μηχανισμό δεν φαίνεται πια αρκετά πιθανό η αντιπολίτευση να «μπλοκάρει» τον προϋπολογισμό. Σίγουρα, όμως, θα ζητήσει και θα έχει αποφασιστικό ρόλο για το «κοκτέιλ» των μέτρων. Σε αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση ο Νίκος Αναστασιάδης έκανε μιαν αποφασιστική παρέμβαση την περασμένη Παρασκευή. Αποφάσισε να δηλώσει ότι «θα βάλει τη ράχη του κάτω» και «θ' αγγίξει την καυτή πατάτα» των όποιων επώδυνων μέτρων. Η πρόθεση του προέδρου του ΔΗΣΥ, στο πολιτικό χρηματιστήριο αξιών, είναι να ενισχύσει το προφίλ του «statesman», αναλαμβάνοντας «πρωτοβουλία υπευθυνότητας» την ώρα που η Κυβέρνηση παραπατά και διστάζει. Ως γνωστόν, ο Νίκος Αναστασιάδης έχει τον τρόπο σε τέτοιες περιπτώσεις και να δείξει ότι αναλαμβάνει «πολιτικό κόστος», αλλά και να το μετακυλίσει αδιόρατα στις πλάτες του Χριστόφια και του ΑΚΕΛ.

 

Η μόνη απάντηση που θα είναι πιθανό να δώσει το ΑΚΕΛ σε αυτήν τη συγκυρία, θα είναι τα μέτρα που θα προτείνει ο Κίκης Καζαμίας.