ΤΟ..ΒΑΘΥ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ

 

Του Χρύσανθου Τσουρούλλη

Στην διπλωματία και την εξωτερική πολιτική οι κρισιμότερες οδηγίες δίδονται από την υψηλότερη πολιτική αρχή μιας χώρας, δηλαδή από τον επικεφαλής του κράτους. Σ’ ένα ύψιστης σημασίας ζήτημα, σχετικά με την διαχείριση του εμπορεύματος του πλοίου Monchegorsk, όπου η Κυπριακή Δημοκρατία είχε να αντιμετωπίσει από τη μια τις διεθνείς υποχρεώσεις της, σε επίπεδο ΟΗΕ και Ε.Ε. και από την άλλη των όποιων διμερών σχέσεων της με την Συρία και το Ιράν, εκ των πραγμάτων οι αποφάσεις λήφθηκαν από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί από την αποκάλυψη της «Σ» της περασμένης Τετάρτης όπου ο Δημήτρης Χριστόφιας ανακοίνωσε στον Πρόεδρο της Συρίας ότι το φορτίο θα κρατείτο στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι την επιστροφή του στη Συρία ή στο Ιράν. Ήταν μια συνειδητή επιλογή εξωτερικής πολιτικής βασισμένη στον τρόπο σκέψης και τα πιστεύω του Προέδρου. Το ζήτημα όμως της πολιτικής διαχείρισης αγγίζει και το Υπουργείο Εξωτερικών και την ηγεσία του. Είναι αυταπόδεικτο αλλά και αναμενόμενο ότι το ΥΠΕΞ είχε την αποκλειστική ευθύνη για την πολιτική διαχείριση και εφαρμογή των εντολών και οδηγιών του Προέδρου της Δημοκρατίας, όπως βέβαια εκφράστηκαν και στην συνάντηση Χριστόφια-Άσσαντ στις 31 Αυγούστου 2009. Προσθέτως, αξίζει να σημειωθεί ότι σε σύσκεψη στις 6 Αυγούστου 2009 στο ΥΠΕΞ μεταφέρθηκαν από τον ΓΔ Νίκο Αιμιλίου οι οδηγίες του Προέδρου της Δημοκρατίας(δηλαδή πριν από την επίσκεψη του στην Συρία) ότι το φονικό φορτίο θα κρατηθεί στην Κύπρο…

Οι διαθεσιμότητες….

Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για το διορισμό του ερευνώντα λειτουργού Αντώνη Βασιλείου και τη διεξαγωγή πειθαρχικής έρευνας  στους τέσσερις λειτουργούς του Υπουργείου Εξωτερικών δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ο Γενικός Εισαγγελέας Πέτρος Κληρίδης σε επιστολή που απέστειλε δια χειρός στην Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή την περασμένη Παρασκευή 12 Αυγούστου και η «Σ» έχει στη διάθεση της, είχε εισηγηθεί(όπως αποκάλυψαν και οι συνάδελφοι του Φιλελευθέρου) την έναρξη πειθαρχικής έρευνας εναντίον των Νίκο Αιμιλίου, Μιχάλη Σταυρινού, Γιώργο Γιάγκου και Τζούλιας Συκοπετρίτου. Η ύπαρξη της επιστολής και οι εισηγήσεις για πειθαρχική έρευνα διέρρευσαν  όλως παραδόξως  την Τετάρτη 17 Αυγούστου, την ίδια μέρα κατά την οποία δημοσιεύθηκε το έγγραφο της «Σ»  που αποδείκνυε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας, είχε δεσμευτεί έναντι του Σύρου ηγέτη, Μπασάρ Αλ Άσαντ, να παραδώσει το φορτίο του πλοίου στη Συρία. Πηγή της διαρροής για την πειθαρχική έρευνα εναντίον των τεσσάρων όλα δείχνουν ότι ήταν το Προεδρικό. Και η προσπάθεια ήταν ξεκάθαρη. Οι προβολείς της δημοσιότητας να στραφούν από το πρόσωπο του προέδρου Χριστόφια, στα πρόσωπα των τεσσάρων λειτουργών του Υπουργείου Εξωτερικών…  Για σκοπούς ιστορίας και εκ του αποτελέσματος κρινόμενος ο… προεδρικός στόχος δεν επιτεύχθη ποτέ. Την ίδια ώρα, έστω και με καθυστέρηση μιας εβδομάδας, η Υπουργός Εξωτερικών, που ας σημειωθεί προέρχεται από τις τάξεις της διπλωματικής υπηρεσίας, έλαβε τελικά την απόφαση , ήτοι να ζητήσει από την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας να τεθούν σε διαθεσιμότητα τον νυν Γενικό Διευθυντή και τους στενότερους συνεργάτες του, που βρίσκονται στο επίκεντρο της έρευνας, έτσι ώστε να διευκολυνθεί το ανακριτικό έργο και να ανατραπεί η αρνητική αντίληψη για το Υπουργείο Εξωτερικών και τους λειτουργούς του.

Ακολουθούσαν εντολές…

Πάντως είναι προφανές ότι το Υπουργείο Εξωτερικών εκτελούσε και τηρούσε κατά γράμμα τα όσα συμφωνήθηκαν και συζητήθηκαν μεταξύ Χριστόφια-Άσσαντ. Σύμφωνα με έγκυρες διπλωματικές πηγές άμεση γνώση για τα διαμειφθέντα της εν λόγω συνάντησης είχαν τόσο ο τέως ΥΠΕΞ Μάρκος Κυπριανού(αν και διαφωνούσε με την πλήρη ευθυγράμμιση Χριστόφια με τον Άσαντ και τον άτσαλο διπλωματικό χειρισμό) όσο και ο υπό διερεύνηση για χάλκευση εγγράφων Γενικός Διευθυντής Νίκος Αιμιλίου καθώς και τα διπλωματικά τους Γραφεία.  Επιπλέον περαιτέρω αποδείξεις για τον πολιτικό χειρισμό αποτελούν οι επιστολές του Νίκου Αιμιλίου προς τον ομόλογο του Χρήστο Μαλεκκίδη, στο Υπουργείο Άμυνας, όπου του επαναλάμβανε εμφαντικά ότι οι πολιτικοί λόγοι (για τους οποίους κρατήθηκε το φονικό φορτίο επ’ αόριστο) παραμένουν σε ισχύ.  Την ίδια ώρα κύκλοι του ΥΠΕΞ διαπιστώνουν ότι η σπουδή του ΓΔ Νίκου Αιμιλίου και του Διευθυντή του Γραφείου του να ζητήσουν την ετοιμασία πρακτικού για την συνάντηση της 7^ης Φεβρουαρίου ήταν σε άμεση συνεννόηση με τον τέως ΥΠΕΞ Μαρκο Κυπριανού και το Γραφείο του, «αφού η λειτουργός που το συνέταξε αποτελούσε στέλεχος του προσωπικού γραφείου του τέως ΥΠΕΞ και προέρχεται από το στενό φιλικό του περιβάλλον…» Στον αντίποδα το περιβάλλον του Μάρκου Κυπριανού απορρίπτει κατηγορηματικά την όποια εμπλοκή του στη… χάλκευση του περιβόητου εγγράφου και υπογραμμίζουν «πως ο Μάρκος δεν είχε ιδέα και προφανώς η όποια προσθήκη σ’ ένα –non paper- έγινε για να αποδοθούν καλύτερα τα όσα διαμείφθηκαν στη συγκεκριμένη σύσκεψη…»  Την ίδια ώρα ενδεικτική του κλίματος είναι και δήλωση μέλους των ανακριτικών αρχών που για ευνόητους λόγους θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Ένα μηνά μετά την φονική έκρηξη και ενώ έχουν παυθεί ή παραιτηθεί όλοι οι εμπλεκόμενοι ο μόνος που παρέμεινε μέχρι προχθές στην θέση του ήταν ο Νίκος Αιμιλίου. Και αυτό ενώ ήταν από τους ενεργότερους πρωταγωνιστές και συνδιαμορφωτές των πολιτικών εκείνων των αποφάσεων που οδήγησαν στην τραγωδία. Η αποδεδειγμένη εμπλοκή του στην διαχείριση της υπόθεσης και κυρίως η πράξη του να ζητήσει ετεροχρονισμένη ετοιμασία πρακτικών από μόνα δημιουργούν πειθαρχικές, διοικητικές και ποινικές ευθύνες. Προφανώς έχει πολιτικές πλάτες. Ή ακόμα χειρότερα εξυπηρετεί συγκεκριμένο σχεδιασμό σ’ αυτή την καίρια χρονική συγκυρία.

Το κερασάκι στην τούρτα

Αξιοσημείωτο πάντως, σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΞ είναι ότι οι οδηγίες του ΓΔ του ΥΠΕΞ για τη δημιουργία του εν λόγω πρακτικού αποτελούν το… κερασάκι στην τούρτα στον τρόπο «αυταρχικής διαχείρισης και ετσιθελικής διεύθυνσης τα τελευταία τρία χρόνια, που περιλαμβάνει εκδικητικές μεταθέσεις και μετακινήσεις, ευνοιοκρατικές μεταχειρίσεις και προαγωγές του στενού του περιβάλλοντος, ικανοποιώντας τους σχεδιασμούς του Προεδρικού και της Εζεκίας Παπαϊωάννου». Οι ίδιοι κύκλοι αναφέρονται «σε  αστραπιαία αναβάθμιση του κ. Αιμιλίου», ο οποίος κατόρθωσε να είναι σήμερα «ο εκ των απορρήτων συνεργάτης του Δημήτρη Χριστόφια με ενεργό συμμετοχή στις συνομιλίες…» Μάλιστα η «Σ» πληροφορείται ότι οι λειτουργοί του ΥΠΕΞ, και ειδικά οι χαμηλόβαθμοι, εκφράζουν την συμπαράσταση τους στην λειτουργό την οποία σύφωνα πάντα με τους ισχυρισμούς τους «ο ΓΔ Νίκος Αιμιλίου εξανάγκασε να ετοιμάσει πρακτικό και εν συνεχεία να προβεί σε αλλαγές… Αυτή του η ενέργεια, προκάλεσε σ’ όλους μας αλγεινή εντύπωση και αποκάλυψε τα δομικά προβλήματα που όλοι γνωρίζουμε εδώ ότι αντιμετωπίζει το ΥΠΕΞ από την ημέρα ανάληψης της Γενικής Διεύθυνσης από τον Νίκο Αιμιλίου…»

Το στοίχημα της Ερατούς

Η νέα Υπουργός Εξωτερικών επιστρέφοντας σε παλιά και γνώριμα λημέρια οφείλει και πρέπει να είναι αμείλικτη. Οφείλει να αναδομήσει ριζικά το ΥΠΕΞ. Να διαλύσει τα όποια σάπια αποστήματα και κατεστημένα. Να διαλύσει κλίκες και παράκεντρα εξουσίας. Το λαβωμένο κύρος του ΥΠΕΞ και των λειτουργών του  τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, ζητά άμεσα θεραπεία. Σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη και κομβική χρονική συγκυρία γεμάτη προκλήσεις για το συγκεκριμένο Υπουργείο. Η Κυπριακή Προεδρία της Ε.Ε., οι έρευνες για το φυσικό αέριο και οι Τουρκικές αξιώσεις και απειλές, η εντατικοποιημένη διαδικασία των συνομιλιών είναι μόνο μερικά από τα όσα πολύ σοβαρά καλείται να διαχειριστεί η Υπουργός Εξωτερικών με τους επιτελείς της. Την ίδια ώρα και ο χειρισμός των εμπορευματοκιβωτίων φαίνεται ότι «έπληξε» κατά το μάλλον ή το ήττον τις σχέσεις μας με ξένες διπλωματικές αποστολές στο νησί. Ενδεικτικά αξίζει ν’ αναφερθούν η προσπάθεια παραπλάνησης των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, η έντονη προσπάθεια διάψευσης προσπαθειών των ΗΠΑ και εταίρων μας Ε.Ε. για παροχή βοήθειας, τεχνογνωσίας και ιδίως για την καταστροφή φονικού εκρηκτικού υλικού, η επίμονη άρνηση, για ανεξήγητους λόγους, της γερμανικής τεχνικής βοηθείας για την επαναλειτουργίας της Ναυτικής Βάσης που είχε ως συνέπεια η πρόταση να μην επισημοποιηθεί από το Βερολίνο.

Τα ερωτήματα

Συμπερασματικά προκύπτουν σοβαρές ευθύνες για τον Γενικό Διευθυντή και τους συνεργάτες του αφού σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις σκόπιμα, ζήτησαν ετοιμασία πρακτικού της διυπουργικής σύσκεψης του περασμένου Φεβρουαρίου το πρωινό της 11^ης Ιουλίου.

Πάντως αναζητούν επίμονα απαντήσεις τα εξής ερωτήματα:

-Γιατί ο Γενικός Διευθυντής και το Γραφείο του δεν ζήτησαν ετοιμασία πρακτικού της συνάντησης για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα;

-Σε ποιες ενέργειες μετά το πέρας της διυπουργικής σύσκεψης του Φεβρουαρίου προέβηκε ο Διευθυντής του Γραφείου του Γενικού Διευθυντή ο οποίος παρευρέθηκε στη σύσκεψη;

-Ο Διευθυντής του Γραφείου του Γενικού Διευθυντή ενημέρωσε τον Γενικό Διευθυντή για τα διαμειφθέντα στην σύσκεψη;

-Γιατί οι δύο λειτουργοί του ΥΠΕΞ που έλαβαν μέρος στην σύσκεψη (λειτουργός Γραφείου Υπουργού και Διευθυντής Γραφείου Γενικού Διευθυντή) δεν έπραξαν την αυτονόητη υποχρέωση τους, να ετοιμάσουν δηλαδή πρακτικά της σύσκεψης;