Ο εφιάλτης ενός δεύτερου Μνημονίου

 (Άρθρο του Χρύσανθου Τσουρούλλη στην Κυριακάτικη Σημερινή 28/10/12)

• Το μεγάλο ζήτημα που προκύπτει με τις τελικές θέσεις της Κυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια είναι ότι φορτώνει το μεγαλύτερο μέρος των επώδυνων μέτρων στην επόμενη κυβέρνηση

Το σίριαλ του Μνημονίου συνεχίζεται. Οι προτάσεις που έστειλε η Κυβέρνηση στην Τρόικα ξεσήκωσαν και πάλι θύελλα διαμαρτυριών από την αντιπολίτευση.  Με κυριότερο λόγο τη μη ενημέρωση και ουσιαστική διαβούλευση.Ταυτόχρονα υπάρχουν όμως και διαφωνίες για το περιεχόμενο. Το μεγάλο ζήτημα που προκύπτει με τις τελικές θέσεις της κυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια είναι ότι φορτώνει το μεγαλύτερο μέρος των επώδυνων μέτρων στην επόμενη κυβέρνηση. Και ένα ακόμα επιπρόσθετο. Δείχνει διατεθειμένη να… θυσιάσει τον Υπουργό Οικονομικών της ως… παράπλευρη απώλεια! Για λόγους ουσίας και για λόγους σημειολογίας… Ειδικά το 2016 προβλέπεται σχεδόν διπλάσια πίεση απ’ ό,τι το 2103. Χαρακτηριστικό είναι ότι πέρα από όσα ζήτησε η Τρόικα, πρότειναν πρόσθετη αύξηση του ΦΠΑ το 2014. Το γενικό σχόλιο είναι ότι η σημερινή Κυβέρνηση προσπαθεί όσο μπορεί «να τα φορτώσει» στον επόμενο Πρόεδρο. Στελέχη του ΔΗΣΥ σημείωναν με νόημα ότι δεν αποκλείεται η κορύφωση των επώδυνων μέτρων

το 2016 στο μυαλό των κυβερνώντων να έχει σχέση και με τις βουλευτικές εκλογές.  Είτε πρόκειται για υπερβολική καχυποψία είτε όχι, σημασία έχει ότι το βάρος του Μνημονίου καλείται να το επωμιστεί ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Με βάση τις δημοσκοπήσεις και το πολιτικό κλίμα που διαμορφώνεται, αυτήν τη στιγμή φαίνεται σχεδόν σίγουρο ότι αυτός θα είναι ο Νίκος Αναστασιάδης. Ακόμα πιο σίγουρο, όμως, είναι ότι στα επόμενα χρόνια την πολιτική ζωή θα τη διαμορφώσει η νέα «μνημονιακή πραγματικότητα».Ποιοι θα είναι, όμως, οι κύριοι άξονες αυτής ακριβώς της πραγματικότητας;

Αντιμνημονιακή αντιπολίτευση μετά το 2013

Είναι ήδη ολοφάνερο ότι το ΑΚΕΛ θα κάνει σκληρή αντι-μνημονιακή αντιπολίτευση. Όπως είδαμε να συμβαίνει και αλλού, γρήγορα θα ξεχαστεί ότι κάποια πράγματα συμφωνήθηκαν και θα επικρατήσει ένα γενικό κλίμα διαμαρτυρίας. Στη βάση και της σημερινής γραμμής του, που λέει ότι στην πραγματικότητα τα μέτρα της Τρόικας είναι «η φιλοσοφία του ΔΗΣΥ», το ΑΚΕΛ στην αντιπολίτευση θα συνεχίσει να επιτίθεται ασύστολα. Ιδιαίτερο ρόλο θα παίξει και η πιθανότητα τα μέτρα να μην αποδώσουν αρκετά και να χρειαστεί και δεύτερο μνημόνιο. Όλοι απεύχονται κάτι τέτοιο, αλλά δεν είναι λίγοι, οικονομολόγοι πρωτίστως, που το θεωρούν «κάτι περισσότερο από πιθανό». Σε μια τέτοια περίπτωση, η «αριστερή» επίθεση στην αυριανή κυβέρνηση θα είναι ολομέτωπη. Πρόσθετα θα προσπαθεί να συνδέει τους πολιτικούς της αντιπάλους με τη μεγάλη ζημιά που έφεραν οι τράπεζες, όπως ακριβώς και τώρα. Μάλιστα στο θέμα των τραπεζών φαίνεται ήδη να παίζεται μεγάλος… «τζόγος». Η διαδικασία «αποκαθήλωσης», ερευνών, αποκαλύψεων και απόδοσης ευθυνών φαίνεται ότι είναι κάτι που θα κρατήσει για αρκετά χρόνια και θα έχει διάφορες φάσεις.

Από τους «γύρους» των προεδρικών εξαρτάται η αντιπολίτευση 

Το σενάριο που θέλει τον Νίκο Αναστασιάδη να κερδίζει τις εκλογές προβλέπει μάλλον ως ανθυποψήφιό του στον δεύτερο γύρο τον Σταύρο Μαλά. Βέβαια δεν μπορεί να θεωρείται σίγουρος ο δεύτερος γύρος. Εξαρτάται άμεσα από τις επιδόσεις του ΑΚΕΛ, που εξαρτάται (και) από τις επιδόσεις του Γιώργου Λιλλήκα. Στην περίπτωση, όμως, που καταφέρει ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ  να εκλεγεί από τον πρώτο γύρο, τότε αυτόματα θα βρεθεί στην αντιπολίτευση και η ΕΔΕΚ. Ενώ αν υπάρξει δεύτερος γύρος «Αναστασιάδη-Μαλά», τότε υπάρχει πιθανότητα με την τοποθέτηση της ΕΔΕΚ (αλλά ίσως και των μικρότερων κομμάτων) ανάμεσα στους δυο γύρους να διευρυνθεί η κυβερνητική συνεργασία του Νίκου Αναστασιάδη. Με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί και μια μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Στην περίπτωση που δεν συμβεί κάτι

τέτοιο, διότι δεν θα υπάρξει δεύτερος γύρος ή και διότι η ΕΔΕΚ θα «επιλέξει τον δρόμο του μοναχικού καβαλάρη», τότε η αντιπολίτευση στη νέα κυβέρνηση ΔΗΣΥ-ΔΗΚΟ θα είναι πιο δυνατή και διμέτωπη. Αυτό θα γίνει διότι η ΕΔΕΚ θα έχει να επικαλείται τη δική της παρελθοντική «αθωότητα» και έτσι θα μπορεί να διατηρεί και πιο έντονη κριτική. 

Ένα ακόμα ερωτηματικό σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα είναι και τι θα πράξει ο υποψήφιος Γιώργος Λιλλήκας. Πολλά έχουν λεχθεί για τα σχέδια και τις φιλοδοξίες του. Το σίγουρο είναι ότι ακόμα και αν δεν υπάρξει δεύτερος γύρος, μόνο και μόνο με την εκλογική διαδικασία ο ίδιος καθιερώνεται. Και αποκτά χώρο για δράση στην πολιτική σκηνή του τόπου. Από την άλλη, σε περίπτωση δεύτερου γύρου, θα παίξει ρόλο και η δική του στάση εκτός από εκείνην της ΕΔΕΚ. Με τις πιθανότητες να επιλέξει την αντιπολίτευση για να δημιουργήσει ένα νέο κόμμα να είναι σίγουρα περισσότερες.

Η… κληρονομιά του ΑΚΕΛ και του Δ. Χριστόφια 

ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ πρόβλημα μιας μελλοντικής κυβέρνησης Αναστασιάδη δεν θα είναι η αντιπολίτευση ενός «σκληρού» ΑΚΕΛ, που θα θέλει να χτίσει ξανά τις δυνάμεις του. Το πραγματικό πρόβλημά τους είναι, αν εκτός από τις μεγάλες περικοπές και φορολογίες, φανεί σε ένα-δυο χρόνια ότι «οι αριθμοί δεν βγαίνουν» και χρειαστούν πρόσθετα μέτρα. Ορισμένοι προβλέπουν για το 2013 ύφεση 5% και επιμένουν ότι κάποια από τα μέτρα δεν θα αποδώσουν σύμφωνα με τους υπολογισμούς που γράφονται στο χαρτί. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που και  η Τρόικα επιμένει πολύ στην ανάγκη να κοπούν περισσότερες δαπάνες του κράτους και έτσι να υπάρξει σίγουρη οικονομία. Η εμπειρία πάντως άλλων χωρών με Μνημόνιο δείχνει ότι στην περίπτωση που χρειαστεί νέο μνημόνιο ή έστω και ενίσχυση του πρώτου, τότε η Κυβέρνηση θα έχει να αντιμετωπίσει ένα πολύ άσχημο κλίμα. Δηλαδή σε αντίθεση με το σχεδόν «πανηγυρικό» κλίμα που μπορεί να συνοδεύσει την εκλογή του, ο Νίκος Αναστασιάδης μπορεί να δει να τον κυνηγά σαν φάντασμα η κληρονομιά του Μνημονίου που θα του αφήσουν Χριστόφιας και ΑΚΕΛ. Κι αυτοί που θα τον χειροκροτούν τη νύχτα των εκλογών, σε λίγους μήνες να βρεθούν έξω από το Προεδρικό ως αγανακτισμένοι για το σαρωτικό κύμα περικοπών και λιτότητας…

Σε «ρόλο Ιφιγένειας» ο Υπουργός Οικονομικών;

Τις τελευταίες μέρες στο επίκεντρο των πυρών έχει βρεθεί προσωπικά ο Υπουργός Οικονομικών Βάσος Σιαρλή. Κύκλοι της αντιπολίτευσης σχολίαζαν ότι όχι μόνο φάνηκε να τον είχαν κρατήσει στο περιθώριο των διαπραγματεύσεων για το Μνημόνιο, αλλά «τώρα τον στοχοποιούν κιόλας». Διαρροές για παλαιότερες υποθέσεις (όπως η διαγραφή δανείου εταιρείας που σχετίζεται με το ΑΚΕΛ), αλλά και η σύνδεση του ονόματός του με αποφάσεις και ενέργειες της τράπεζας της οποίας ήταν διευθυντικό στέλεχος πριν αναλάβει το Υπουργείο, δεν μπορεί να θεωρούνται τυχαίες. Κύκλοι εκτιμούν ότι γίνεται θύμα του «επικοινωνιακού πολέμου» που βρίσκεται σε έξαρση με αντικείμενο τις τραπεζικές ευθύνες. Σύμφωνα με αυτήν τη λογική, θα έπρεπε οι διαρροές που γίνονται να είναι αντίδραση στον «πόλεμο» που κάνουν ΑΚΕΛ και Κυβέρνηση στις τράπεζες. Βασικό κριτήριο θα ήταν, όμως, αν μπορούσε να διαλευκανθεί κατά πόσον οι επιλεκτικές αυτές διαρροές των ημερών γίνονται με υπαιτιότητα της Κεντρικής Τράπεζας ή των εμπορικών τραπεζών. Με άλλα λόγια, διαρρέουν οι «πρωτοκλασάτοι της Κεντρικής» ή οι «πρωτοκλασάτοι» των τραπεζών που περιλαμβάνονται στα πορίσματα της Κεντρικής; Φαίνεται ότι κατά το μάλλον ή το ήττον συμβαίνουν και τα δυο. 

Υπάρχουν και άλλοι, όμως, που δεν πείθονται με αυτό το… «εύκολο» σενάριο και βλέπουν άλλα «υπόγεια νήματα». Ισχυρίζονται ότι το ΑΚΕΛ, έχοντας από καιρό ξεκινήσει μια πραγματική σταυροφορία εναντίον των τραπεζών, στις οποίες πιστεύει ότι πρέπει να αποδοθούν οι όποιες ευθύνες, έχει αποφασίσει να «θυσιάσει» τον Υπουργό Οικονομικών σαν να ήταν «η Ιφιγένεια στην Αυλίδα». Η θεωρία είναι ότι, αν τον «βάλουν στην άκρη» σαν συνένοχο του τραπεζικού συστήματος, τότε δεν θα έχουν πια κανένα πρόβλημα στις επιθέσεις εναντίον των τραπεζιτών. Την ίδια ώρα φαίνεται ότι υπάρχει και τεράστιο χάσμα μεταξύ Σιαρλή και «λοχαγών» του Προέδρου της Δημοκρατίας στον τρόπο χειρισμού της Τρόικας και των όσων οι δανειστές μας εισηγούνται. Καλά ενημερωμένη πηγή επιμένει για «τεταμένες σχέσεις» του Υπουργού Οικονομικών με τους «σκληροπυρηνικούς» προεδρικούς Χαραλάμπους, Συλικιώτη, Στεφάνου και Χριστοφίδη. Σ‘ αυτό το μήκος κύματος κινείται σύμφωνα με την αντιπολίτευση και η νέα διοίκηση στην Κεντρική Τράπεζα. Το σενάριο, πάντως, μοιάζει αληθοφανές διότι δεν εξηγείται διαφορετικά αυτή η… επιλεκτική απόδοση ευθυνών στον Βάσο Σιαρλή. Μ’ ένα και μοναδικό ερώτημα να αιωρείται. Ποιος θα μπορούσε να αναλάβει να χειριστεί τις καταιγιστικές εξελίξεις με την Τρόικα εάν ο Σιαρλή δεν βρίσκεται στο κυβερνητικό σχήμα; Οι «κακές γλώσσες» επιμένουν ότι ο γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών διανύει περίοδο… «κεραυνοβόλου έρωτα» με το κυβερνητικό στρατόπεδο.

Σενάρια Μνημονίου και Προεδρικών

(Άρθρο του Χρύσανθου Τσουρούλλη στην Κυριακάτικη Σημερινή 21/10/12)

• Μεγάλο ερώτημα παραμένει το ύψος του συνολικού δανεισμού
• Εφόσον η Τρόικα δεν θα ικανοποιήσει τις «κόκκινες γραμμές» της Λευκωσίας, τι θα κάνει ο Δημήτρης Χριστόφιας;
• Το ΑΚΕΛ και το Προεδρικό δείχνουν να μη φοβούνται το ενδεχόμενο μιας «έκρηξης» στον τραπεζικό τομέα, όσο το τρέμει η ίδια η οικονομία

 

Όπως επισημάναμε πριν από μήνες από αυτές τις στήλες, η Κύπρος προχωρεί πράγματι σε «εκλογές Μνημονίου». Κανένας δεν γνωρίζει το περιεχόμενο των μέτρων που θα επιβληθούν τελικά. Το μεγάλο ερώτημα είναι το ύψος του συνολικού δανεισμού που θα χρειαστεί ο τόπος. Το Μνημόνιο είναι αναπόφευκτο, αλλά τα πράγματα θα είναι πολύ διαφορετικά αν η Κύπρος χρειαστεί 10 ή 15 δισεκατομμύρια. Ειδικοί λένε ότι στην περίπτωση που αποφασιστεί ότι οι ανάγκες είναι 15 ή και περισσότερα δισ., τότε ξεκινά ένας καινούριος εφιάλτης. Διότι το χρέος θα θεωρηθεί «αβίωτο». Και τότε θα ξεκινήσει ο πραγματικός εφιάλτης…

Το λιγότερο επικίνδυνο και λιγότερο πιθανό

 

Το πρώτο σενάριο είναι ότι με διαδικασίες κατεπείγοντος θα υπάρξει τελικά συμφωνία και ότι αυτή θα παρουσιαστεί και στην επόμενη συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ τον επόμενο μήνα. Αυτό όμως είναι το υπεραισιόδοξο σενάριο και, κατά βάθος, δεν φαίνεται κανένας να το πιστεύει. Για να γίνει κάτι τέτοιο σημαίνει ότι οι τεχνοκράτες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου(ΔΝΤ) και της Ε.Ε. θα δεχτούν τις εισηγήσεις και το σχέδιο της κυπριακής Κυβέρνησης a priori. Δεν υπάρχει, όμως, καμία πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο. Συνεπώς το ερώτημα είναι αντίστροφο.

 

Τι θα κάνει η κυπριακή πλευρά σε περίπτωση που απορριφθούν περίπου οι μισές από τις προτάσεις της, όπως είναι οι πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις; Θα συμβιβαστεί με το αρχικό σχέδιο της Τρόικας, αφού γίνουν σ’ αυτό μερικές σχετικά μικρές αλλαγές; Είναι πραγματικά απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο. Τόσο ο Πρόεδρος Χριστόφιας όσο και το ΑΚΕΛ τις τελευταίες ημέρες έχουν δώσει καθαρά το στίγμα τους. Άρνηση στις φιλελεύθερες πολιτικές των μνημονίων και προάσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων (του Δημοσίου).

 

Παράταση αβεβαιότητας

 

Σε μια τέτοια περίπτωση έχουμε ένα δεύτερο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η αβεβαιότητα θα παραταθεί και θα ακολουθήσει μεγάλη εσωτερική ένταση. Η Κυβέρνηση θα «αγοράσει» κι άλλο χρόνο, αλλά θα διατρέξει μεγάλο κίνδυνο να καταρρεύσει άμεσα η οικονομία. Πρόσθετος κίνδυνος είναι ο εκνευρισμός, που θα προκληθεί σε Φρανκφούρτη, Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, να οδηγήσει σε ακόμα πιο σκληρή στάση των δανειστών μας.

 

Φυσικά, δεν υπάρχει περίπτωση το Μνημόνιο να απομακρυνθεί διά παντός. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Κυβέρνηση Χριστόφια θα αναζητήσει τρόπους αναδίπλωσης, ώστε να δεχτεί αργότερα ένα κάποιο Μνημόνιο, το οποίο θα παρουσιάσει ως αναπόφευκτο και εκβιαστικό. Σε μια τέτοια προσπάθεια πιθανώς για το «θεαθήναι» να τη βοηθήσει η συνταγή που θεωρείται ήδη δεδομένη σε διεθνείς κύκλους:

 

Ότι δηλαδή το πακέτο του δανεισμού εκτός από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ θα περιέχει και το ρωσικό δάνειο. Κάτι τέτοιο θα έδινε περιθώρια στην Κυβέρνηση να παρουσιάσει τα πράγματα διαφορετικά για να δεχτεί, με τον νέο χρόνο, το Μνημόνιο που δεν θα δεχτεί τώρα. Ωστόσο, εμπειρογνώμονες παρατηρούν ότι στην περίπτωση που δεν υπάρξουν επείγοντα μέτρα για τους τελευταίους μήνες του χρόνου, ένα τελικό Μνημόνιο που θα ερχόταν τον Ιανουάριο θα πρέπει να καλύψει και τη «χασούρα» και έτσι θα είναι πολύ πιο σκληρό από αυτό που είδαμε.

 

Στέλνει την Τρόικα «σπίτι της»

 

Ένα τρίτο σενάριο, που φαίνεται να υποβόσκει πάντα, είναι αυτό για το οποίο έχει προετοιμάσει το έδαφος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Δηλαδή να αρνηθεί εντελώς να υπογράψει κάποια συμφωνία με τους δανειστές. Όσο και αν θεωρείται παρατραβηγμένο, το ενδεχόμενο αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί. Είναι πολύ καλά γνωστό ότι ακόμα και εντελώς μοναχικά ο Δημήτρης Χριστόφιας εξακολουθεί να πιστεύει ενδόμυχα ότι η Κύπρος δεν πρέπει να πάρει δρακόντεια μέτρα και ότι (έστω και την υστάτη) μπορεί να αποφύγει το Μνημόνιο.

 

Επομένως, μια πιθανότητα είναι να εκμεταλλευτεί την αναμενόμενη «εμπλοκή» στις διαπραγματεύσεις με την Τρόικα. Δηλαδή, αντίθετα απ’ ό,τι θα έκανε κάποιος άλλος ηγέτης κράτους, δεν θα σπεύσει να αναπροσαρμόσει τις θέσεις της Κυβέρνησής του στις απαιτήσεις της Τρόικας και θα δηλώσει ότι «δεν μπορεί να γίνει τέτοια συμφωνία». Σε μια τέτοια περίπτωση και αν ακόμα το κράτος κατορθώσει να βρει κάποιες νέες λύσεις, εκμεταλλευόμενο και τις προσωπικές γνωριμίες του Υπουργού Οικονομικών, για τις περίπου 15 εβδομάδες που θα μένουν μέχρι τις Προεδρικές, αναπόφευκτα θα σημειωθεί κάποια «έκρηξη» στο τραπεζικό μέτωπο.

 

Αντίθετα από τον τρόμο που προκαλεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο σε όλους τους οικονομικούς παράγοντες, το Προεδρικό και το ΑΚΕΛ θα προσπαθήσουν να το παρουσιάσουν ως μια «τρανταχτή απόδειξη» για το πόσο φταίνε οι τράπεζες. Σε αυτό το πλέγμα δεν αποκλείεται και μια αιφνιδιαστική παραίτηση του Προέδρου. Θα δήλωνε προσωπική αδυναμία να δεχτεί τους όρους της Τρόικας και θα ζητούσε, εφόσον τα κόμματα της αντιπολίτευσης επιμένουν να δεχτούν Μνημόνιο, να εκλεγεί άλλος Πρόεδρος για να το υπογράψει.

 

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί να εξυπηρετούσε εκείνο που ο Πρόεδρος και το κόμμα του θεωρούν ως υστεροφημία τους, αλλά μάλλον θα ήταν «ταφόπλακα» στους όποιους εκλογικούς σχεδιασμούς τους, μα το κυριότερο θα ήταν και η χαριστική βολή στην οικονομία του τόπου.

 

Το εκλογικό σκηνικό

 

ΣΕ ΟΛΑ τα σενάρια εκτός του πρώτου η πλευρά του ΑΚΕΛ φαίνεται να επιλέγει την ένταση και να υιοθετεί μια συνολικά «αντιμνημονιακή θέση». Μπορεί να μην έχει τη ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα στην Ελλάδα, αλλά δείχνει εντελώς αδιάλλακτη απέναντι στο ενδεχόμενο να δεχτεί αυτά που ζητά να γίνουν η Τρόικα. Οι πιθανότητες να υπαναχωρήσει η Τρόικα σχεδόν εφ’ όλης της ύλης είναι ανύπαρκτες.

 

Επομένως, είτε Προεδρικό και ΑΚΕΛ θα κάνουν… κωλοτούμπα και θα ξεχάσουν τις περιβόητες κόκκινες γραμμές είτε θα ακολουθήσουν μια γραμμή άρνησης απέναντι στους δανειστές. Απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η θέση του Νίκου Αναστασιάδη θα ξεκαθάριζε πολύ εύκολα. Η πλευρά του θα επέμενε με δραματικούς τόνους στην απόλυτη ανάγκη να υπάρξει κάποια συμφωνία με τους δανειστές «για να σωθεί η οικονομία και ο τόπος».

 

Είναι, ήδη, φανερό ότι με τα όσα έχουν συμβεί μέχρι τώρα έχει μιαν ικανοποιητική μερίδα της κοινής γνώμης με το μέρος του. Αντίθετα, σε μια τέτοια περίπτωση θα δυσκόλευαν πολύ τα πράγματα για τη στρατηγική του Γιώργου Λιλήκα. Η πιθανή τοποθέτησή του «μπορούν να υπάρξουν τα απαραίτητα μέτρα, αλλά με μια διαφορετική συμφωνία», δεν θα βρίσκει πια έδαφος. Θα πρέπει, είτε να διατηρηθεί στην πρώτη κριτική στάση που πήρε απέναντι στο Μνημόνιο, αλλά με κίνδυνο να πέσει «στην αγκαλιά» του ΑΚΕΛ, είτε να διαφοροποιηθεί από την «ανεύθυνη» στάση Προεδρικού και ΑΚΕΛ, καταλήγοντας όμως να μην μπορεί να διαφοροποιηθεί από τον Νίκο Αναστασιάδη.

 

Το πρόσθετο πρόβλημα

 

Ένα πρόσθετο πρόβλημα για μια τέτοια «αντιμνημονιακή» προεκλογική του ΑΚΕΛ είναι ο ίδιος ο υποψήφιός του. Ο Σταύρος Μαλάς δεν φαίνεται να ταιριάζει ως προσωπικότητα με μια τέτοια «περιπέτεια». Μοιραία θα γίνει περισσότερο σαφές ότι στην πραγματικότητα οι εκλογείς δεν έχουν να διαλέξουν ανάμεσα σε τρεις υποψηφίους, αλλά ανάμεσα σε Αναστασιάδη, Λιλήκα και ΑΚΕΛ.

 

Τέλος, εφόσον επιβεβαιωθούν τα σενάρια που θέλουν ΑΚΕΛ και Προεδρικό να μην είναι έτοιμοι να καταπιούν το «πικρό ποτήρι» μιας λύσης α λα…Τρόικα, το συνολικό κλίμα θα γίνει πραγματικά εκρηκτικό. Ακόμα και αν επαληθευτούν αυτά που υπολογίζουν από την πλευρά του κυβερνώντος κόμματος ως «σχέδιο βήτα» και γίνει κατορθωτό να καταβληθούν μισθοί και μερικές άλλες άμεσες υποχρεώσεις του κράτους.

 

Η συνολική θέση της οικονομίας θα εκτροχιασθεί εντελώς. Μεταξύ άλλων, υπάρχουν ακόμα και άλλες πιο «ατιμωτικές» βαθμίδες υποτίμησης από τους οίκους αξιολόγησης, ενώ καταιγίδα θα είναι και οι εξωτερικές πιέσεις. Εξειδικευμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι σε μια τέτοια περίπτωση η συζήτηση θα μετατεθεί σε σενάρια αποπομπής της Κύπρου από την Ευρωζώνη.

 

Το τέλος ή η χρυσή ευκαιρία του Λιλλήκα;

 

ΜΕΣΑ σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ακόμα και αν με τη στάση του βοηθήσει το ζητούμενο της «συσπείρωσης», το ΑΚΕΛ θα δει να συσπειρώνονται εκλογικά όχι οι ψηφοφόροι του 2011 (ή των δημοτικών), αλλά τα δυο τρίτα εκείνων που δείχνουν σήμερα να συμπορεύονται με τις επιλογές του. Δηλαδή και με μια πολύ ψηλή συσπείρωση (της τάξης του 85-90%) πιθανότερο θα είναι να δουν εκλογικό ποσοστό πιο κοντά στο 20% παρά στο 30%.

 

Σύμφωνα με βετεράνους της «Εζεκία Παπαϊωάννου» δεν πρόκειται να κυλήσουν έτσι τα πράγματα, διότι «αν το κόμμα πάρει καθαρή ταξική θέση, τότε θα αντλήσει μεγάλο μέρος των ψήφων που σήμερα φαίνεται να πηγαίνουν στον Λιλήκα». Μοιάζει πάντως σαν «ρώσικη ρουλέτα», διότι αν δεν έχουν δίκιο σε αυτήν την εκτίμηση, τότε αυτή θα είναι η χρυσή ευκαιρία του πρώην βουλευτή του ΑΚΕΛ και πρώην υπουργού του Τάσσου για να βρεθεί στον δεύτερο γύρο, τετ-α-τετ με τον Νίκο Αναστασιάδη. Με την επιφύλαξη ότι από την πλευρά του τελευταίου προβάλλεται η εκτίμηση πως αν πράγματι το ΑΚΕΛ δοκιμάσει να παίξει «εντελώς σκληρό ροκ», τότε γίνεται ακόμα πιο πιθανή μια εκλογή από τον πρώτο γύρο...

Χρύσανθος Τσουρούλλης: Πόσα είναι τα δισεκατομμύρια;

(Άρθρο του Χρύσανθου Τσουρούλλη στην Κυιρακάτικη Σημερινή 14/10/2012 για την οικονομία)

 

• Από το ύψος του τραπεζικού πακέτου θα εξαρτηθεί αν η Κύπρος είναι «βιώσιμη».Είναι άραγε τυχαίο το σχόλιο των Moody’s;
•  Το κλίμα συνεχιζόμενης αβεβαιότητας απειλεί να «σκοτώσει» την οικονομία και τις τράπεζες πριν ακόμα τα Μέτρα
• ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ και ΑΚΕΛ θέλουν να εκβιάσουν την αντιπολίτευση

 

Ώρες αγωνίας περνά ο κόσμος, με την προσοχή στραμμένη όχι στις προεδρικές εκλογές, αλλά στα σκληρά οικονομικά μέτρα. Οι προτάσεις της Τρόικας είναι ήδη γνωστές και η Κυβέρνηση έχει δώσει στη δημοσιότητα και τις δικές της προτάσεις για το δημοσιονομικό και την ανάπτυξη. Αντιθέτως, στο μέγα ζήτημα των τραπεζών δεν φαίνεται να υπάρχουν πραγματικές κυπριακές προτάσεις για την εξυγίανσή τους. Μέσα σε ένα κλίμα… αντιφατικών θέσεων και αντεγκλήσεων, η Κυβέρνηση αρκείται για την ώρα να προτάσσει τι δεν δέχεται. 

 

«Κάθε πρωί δεν ξέρουμε αν θα υπάρχει αύριο»

 

Η κατάσταση μεγάλης αβεβαιότητας και η πολιτική ένταση που επικρατεί έχουν ως συνέπεια να κλονίζεται καθημερινά το τραπεζικό σύστημα. Ανώτερο τραπεζικό στέλεχος μάς έλεγε χαρακτηριστικά ότι «κάθε πρωί που ξημερώνει δεν ξέρουμε αν θα υπάρχει αύριο». Η φυγή καταθέσεων είναι ήδη καθημερινό γεγονός και το πρόβλημα της Κύπρου φαίνεται πως δεν είναι μόνο οι ξένες καταθέσεις, αλλά και οι καταθέσεις Κυπρίων που «πετούν» για να βρουν ασφαλέστερη στέγη.

 

Η ανακοίνωση από την Κυβέρνηση πρωτοβουλίας με 300 εκατομμύρια για την τόνωση της οικονομίας δεν φάνηκε να είναι πειστική. Την ίδια ώρα, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις ετοιμάζουν «θέσεις μάχης». Αλλά η άμμος στην κλεψύδρα του δημόσιου χρέους τρέχει. Οι προθεσμίες που είχε δώσει ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών είναι πια πολύ κοντά.

 

«Unsustainable»;

 

Το μεγάλο ερώτημα που πλανάται είναι πόσα θα είναι, τελικά, τα δισεκατομμύρια που θα δανείσουν την Κύπρο η Ευρώπη και το ΔΝΤ. Η καινούρια καταστροφική υποτίμηση από τους Moody’s έδωσε το έναυσμα για να εκφραστούν και δημόσια οι ανησυχίες. Πριν από μόλις μερικούς μήνες οι διεθνείς οίκοι έλεγαν ότι οι κυπριακές τράπεζες θα χρειάζονταν περίπου 4,5 δις. Τώρα ανεβάζουν το ποσό στα 8 δις. Ο μεγάλος κίνδυνος, τονίζουν οικονομολόγοι και επαΐοντες, είναι αν τελικά αποφασιστεί ότι το «κυπριακό πακέτο» είναι τόσο μεγάλο που θα κριθεί «unsustainable». «Μη βιώσιμο» πιο απλά... Από το ύψος του «τραπεζικού πακέτου», επιμένει πρώην Υπουργός Οικονομικών, θα εξαρτηθεί η διάσωση της κυπριακής οικονομίας.

 

Το ζήτημα είναι εξαιρετικής σημασίας, αλλά δεν αντιμετωπίζεται συγκροτημένα από τις Αρχές της χώρας». Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση που επέμενε να κάνει… off the record: «Αλλού είναι ο Υπουργός Οικονομικών, άλλα σχεδιάζουν Προεδρικό και ΑΚΕΛ, η Κεντρική ποιεί την νήσσαν και ο προεκλογικός συνεχίζει τον δικό του δρόμο...».

 

Κακά τα ψέματα, οι δημοσιονομικές ανάγκες είναι λίγο-πολύ γνωστές, αλλά πόσα θα χρειαστούν τελικά για τις τράπεζες; «Είναι δυνατό να μην ξέρουμε», διερωτώνται κύκλοι της αντιπολίτευσης; Η Κυβέρνηση όμως επιμένει να… ικανοποιείται από την κλιμάκωση της έντασης γύρω από το «τραπεζικό πακέτο». Δεν θα τους πείραζε να δουν τις τράπεζες να καταρρέουν εντελώς, σχολίαζε στέλεχος του ΔΗΣΥ. «Αυτό που στο παρελθόν φάνταζε ως κουβέντα του καφενέ φαίνεται να επαληθεύεται μέρα με την ημέρα. Μοιάζουν να υλοποιούν το σχέδιο κρατικοποίησης όλου του τραπεζικού συστήματος…».

 

Καιροφυλακτούν να μοιράσουν την «κυπριακή πίτα»

 

ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΙ και επιχειρηματικοί κύκλοι, πάντως, εκφράζουν την έντονη ανησυχία ότι «μ’ αυτόν τον τρόπο δίνουμε το ελεύθερο στους ανταγωνιστές να κάνουν κάτι σαν… κούρεμα του κυπριακού συστήματος». Ο φόβος είναι ότι όσοι μόνιμα εποφθαλμιούν τη θέση της Κύπρου ως μικρού περιφερειακού κέντρου παροχής διεθνών υπηρεσιών, θα βρουν τώρα την ευκαιρία για να «αρπάξουν» ένα μέρος των δραστηριοτήτων αυτών.

 

Συγκρινόμενος με το μέγεθος της συμβατικής οικονομίας, ο κυπριακός τραπεζικός τομέας είναι πράγματι μεγάλος στην Κύπρο, παραδέχεται οικονομολόγος. «Αν τώρα βρουν την ευκαιρία να μας επιβάλουν απότομη μείωση, τότε δεν πρόκειται να υπάρξει ανάπτυξη όπως την ξέραμε στην Κύπρο για τα επόμενα 5-10 χρόνια…».

 

Η απαίτηση της Τρόικας για να αυξήσουν οι τράπεζες τα κεφάλαιά τους περισσότερο και απ' όσο απαιτούν οι διεθνείς κανονισμοί θα πιάσει ακόμα και τα συνεργατικά, παρατηρούσε τραπεζικό στέλεχος. «Τότε θα δούμε και τον Συνεργατισμό στον Μηχανισμό Στήριξης», συμπληρώνει. Επομένως, η θέση της Κυβέρνησης, ότι το συνεργατικό σύστημα πρέπει να μείνει ανεξάρτητο και να μην ελέγχεται από την Κεντρική Τράπεζα, είναι εκτός τόπου και χρόνου. 

 

Υπολογισμοί και προεκλογικές τακτικές

 

Η ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ σύσκεψη που θα κάνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με τους αρχηγούς των κομμάτων δεν αναμένεται να δώσει θετικά αποτελέσματα. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης θεωρούν ότι Προεδρικό και ΑΚΕΛ ακολουθούν μια… «μέθοδο εκβιασμού». Ότι προσπαθούν, δηλαδή, λίγο-λίγο να τους φέρουν σε πολύ δύσκολη θέση και είτε να αναγκαστούν να στηρίξουν την προσέγγιση της Κυβέρνησης, είτε να φανούν τελικά «ανεύθυνοι».

 

Το μεγάλο ερώτημα, διερωτώνται στελέχη του ΔΗΣΥ και του ΔΗΚΟ, είναι τι θα κάνει η Κυβέρνηση όταν η Τρόικα δεν αποδεχθεί τις δικές της απόψεις και εισηγήσεις. Ακόμα και από την πλευρά της ΕΔΕΚ, η οποία έδειξε να μην είναι πρόθυμη να δεχθεί το κόστος από το πακέτο που προτείνει η Τρόικα, δηλώνουν άγνοια για το επόμενο βήμα, όταν δηλαδή απορριφθούν οι εισηγήσεις που κάνει το Προεδρικό.

 

Κύκλοι κοντά στο Προεδρικό δεν έκρυβαν ότι τελικός σκοπός είναι να παρασυρθεί η ΕΔΕΚ και τελικά και ο υποψήφιος Γιώργος Λιλήκας σε κάποιες «αντιμνημονιακές θέσεις αντίστασης». Ταυτόχρονα, υπολογίζουν ότι θα κερδίσουν σε αυτό το «μέτωπο» και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Με αυτόν τον τρόπο θέλουν να απομονώσουν τον Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος θα υποχρεωθεί να παρουσιαστεί ότι δέχεται μόνος το Μνημόνιο. Τελικός στόχος είναι να υπάρχει μέχρι το τέλος του μήνα ένα «οικονομικό πατριωτικό μέτωπο» και να εμφανιστεί ότι τα μέτρα θα εφαρμοστούν «επειδή τα δέχτηκε ο υποχωρητικός σε όλα Αναστασιάδης».

 

Αυτοί οι πολιτικοί υπολογισμοί και οι τακτικές δεν έχουν, όμως, καμία σχέση με την πραγματικότητα του Μνημονίου. Τα ενδεχόμενα, παρατηρεί οικονομολόγος, είναι μόνο δυο. Είτε η Κύπρος θα δεχθεί το Μνημόνιο χωρίς μεγάλες αλλαγές, είτε θα μας γυρίσουν την πλάτη και η οικονομία θα καταρρεύσει σε χρόνο-ρεκόρ. Αυτή η εκτίμηση συμπίπτει και με φόβους που ήδη εκφράζουν διπλωματικοί κύκλοι τον τελευταίο καιρό.

 

Εκείνο που έχει αρχίσει να ψιθυρίζεται εκτός Κύπρου είναι ότι «τελικά μπορεί αντί για Grexit να έχουμε… Cyexit». Να αντικαταστήσει δηλαδή η Κύπρος την Ελλάδα ως «αποδιοπομπαίος τράγος», ο οποίος «θα βγει μόνος του από το Ευρώ». Κάποιοι μάλιστα επιμένουν ότι η δήλωση που «ξέφυγε» από τον Γενικό Γραμματέα του ΑΚΕΛ, ούτε ξέφυγε ούτε τυχαία ήταν. «Απλώς είχε σκοπό να ανιχνεύσει, αν όχι να προετοιμάσει, το έδαφος…».